2025 EKİM- ÖDEMELER DENGESİ
GELİŞMELERİ
(Zafer YÜKSELER, 12 Aralık 2025)
2024 Ocak-Ekim döneminde 2.934 milyon dolar açık veren
cari işlemler dengesi, 2025 Ekim ayında 457 milyon dolar, Temmuz-Ekim döneminde
ise 8,653 milyon dolar fazla vermiştir. Böylece yılın ilk yarısında 23.196
milyon dolar olan cari işlemler dengesi açığı, Ocak-Ekim döneminde 14.543
milyon dolara gerilemiştir. Geçen yıla göre cari açıktaki artış dış ticaret
dengesindeki bozulmadan kaynaklanmıştır. 2024 yılı Ocak-Ekim döneminde 65.911
milyon dolar olan dış ticaret açığı, 2025 yılı Ekim ayında 7.580 milyon dolar,
Ocak-Ekim döneminde ise 74.684 milyon dolar olmuştur. Ekim ayında ihracat ve
ithalat, bir önceki aya göre sırasıyla, yüzde 6,1 ve yüzde 7 oranında artmıştır.
Ocak-Ekim döneminde ihracat 216,1 milyar dolardan 224,5 milyar dolara, ithalat ise
282 milyar dolardan 299,2 milyar dolara
yükselmiştir.
2025 Eylül ve Ekim aylarında parasal olmayan altın
dengesinde önemli bir bozulma gözlenmiş ve açık Ocak-Ekim döneminde 10,2 milyar
dolardan 16 milyar dolara yükselmiştir. Enerji dengesinde ise sınırlı bir iyileşme
gözlenmiştir. Parasal olmayan altın ve enerji hariç dış ticaret dengesi 2024
yılı Ocak-Ekim döneminde 16,7 milyar dolar açık verirken, 2025 Ekim ayında 1
milyar dolar, Ocak-Ekim döneminde ise 20,1 milyar dolar açık vermiştir. Parasal
olmayan altın ve enerji hariç cari işlemler dengesi fazlası 2024 Ocak-Ekim
döneminde 46,3 milyar dolar, 2025 Ekim ayında 7 milyar dolar, 2025 Ocak-Ekim
döneminde ise 40,1 milyar dolar olmuştur.
2024 Ocak-Ekim döneminde 54,4 milyar dolar fazla veren
hizmetler dengesi 2025 Ekim ayında 7,6 milyar dolar, Ocak-Ekim döneminde ise 56,3
milyar dolar fazla vermiştir. Net seyahat gelirlerinin 2025 yılı Ocak-Ekim döneminde sadece 1 milyar dolar
artması hizmetler dengesindeki iyileşmeyi sınırlandırmıştır. Faiz, portföy, kar
transferleri ve ücret ödemelerinden oluşan “birincil gelir dengesi” , geçen yıl
Ocak-Ekim döneminde 12,8 milyar dolar, bu yıl ise 14,6 milyar dolar açık
vermiştir.
2024 yılı genelinde 0,6 milyar
dolar artış gösteren resmi rezerv varlıklar, 2025 Mart ayındaki siyasi
gelişmelerin etkisiyle Mart ayında 15,1 milyar dolar, Nisan ayında da 25 milyar
dolar gerilemişti. Mayıs-Ağustos döneminde resmi rezerv varlıklar 33,8 milyar dolar artış göstermiştir. Resmi
rezerv varlıklar Eylül ayında 8,7 milyar dolar, Ekim ayında ise 1,6 milyar
dolar gerilemiş, böylece Ocak-Ekim dönemindeki rezerv azalışı 13,1 milyar dolar
olmuştur.Bu dönemde, resmi rezerv varlıklar içinde yer alan altın rezervleri 38,9
milyar dolar artarak 103,2 milyar dolara yükselmiştir. Bu yükseliş altın
fiyatlarındaki yüzde 52,9 artıştan kaynaklanmıştır. Ocak-Ekim döneminde altın
rezervlerindeki artışın 35,6 milyar doları fiyat artışından gelmiştir. 2024 Ocak-Ekim
döneminde 5,2 milyar dolar artan bankaların rezervleri, 2025 yılı Ekim ayında 0,7
milyar dolar gerilemiş, Ocak-Ekim döneminde ise 1,3 milyar dolar yükselmiştir. 2024
Ocak-Ekim döneminde negatif 6,1 milyar dolar olan Net Hata ve Noksan kalemi, Ekim
ayında negatif 3,2 milyar dolar olmuş, 2025 yılı Ocak-Ekim döneminde ise negatif
15,6 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
2025 Ocak ayında sıcak para girişinde
önemli bir artış olmuş, takip eden aylarda dalgalanma gözlenmiştir. Mart ayı
sonundaki siyasi operasyonların etkisi Nisan ayında belirginleşmiştir. 2025 Nisan
ayında, yurtdışı yerleşiklerin borçlanma senedi varlıkları 7,3 milyar dolar, bankaların
kısa vadeli kredi kullanımları ise 6,1 milyar dolar azalmış ve sıcak paradan toplam
13,2 milyar dolar çıkış yaşanmıştır. Mayıs-Eylül döneminde 16,8 milyar dolar, Ekim
ayında ise 1,7 milyar dolarlık sıcak para girişi olmuştur. Böylece 2024 Ocak-Ekim
döneminde 36 milyar dolar olan sıcak para girişi, 2025 yılında 14,1 milyar
dolar olarak gerçekleşmiştir. 2025 Ocak-Ekim döneminde yurtdışı yerleşikler borsadaki
varlıklarını 1,3 milyar dolar, mevduatlarını 12,2 milyar dolar, borçlanma
senetlerini 7,4 milyar dolar artırmış, bankalar ise kısa vadeli kredi
kullanımlarını 9 milyar dolar azaltmıştır.
Türk lirası, 19 Mart’taki siyasi
operasyonun etkisiyle değer kaybetmiştir. 2025 Ekim ayı geçen yılın Aralık ayı
ile karşılaştırıldığında, Türk lirası TÜFE bazlı Reel Kur Endekslerine göre
yüzde 0,7, Yİ-ÜFE bazlı endekse göre yüzde 1,5 değer kaybetmiştir. 2025 Ekim
ayında ortalama dolar kuru, geçen yıla göre, yüzde 22,1 oranında artmıştır. Bu
dönemde yıllık TÜFE artışı yüzde 32,87, yıllık Yİ-ÜFE artışı ise yüzde 27
olmuştur. 2025 yılı Ekim ayı itibariyle, yıllık bazda, Türk lirası TÜFE bazlı
Reel Kur Endeksine göre yüzde 3 değer kazanırken, Yİ-ÜFE bazlı Reel Kur
Endeksine göre yüzde 0,6, oranında değer kaybetmiştir.
İhracatın
ithalatı karşılama oranı 2024 yılı Ocak-Ekim döneminde yüzde 76,6 iken, 2025
yılı Ocak-Ekim döneminde yüzde 75’e gerilemiştir. Parasal olmayan altın ve
enerji hariç ihracat/ithalat oranı ise yüzde 92,3’ten yüzde 91,2’ye inmiştir. Genel
ihracat-ithalat oranındaki bozulma büyük ölçüde ithalattaki artıştan
kaynaklanmaktadır. 2025 yılı Ocak-Ekim döneminde ihracat yüzde 3,9 oranında artarken, ithalat
yüzde 6,1 oranında yükselmiştir. Bu dönemde, yatırım malı ithalatı yüzde 4,5, ara
malı ithalatı yüzde 5,3, tüketim malı ithalatı ise yüzde 10,5 oranında artış
göstermiştir. Ocak-Ekim döneminde dış ticaret hadleri lehimize dönmüş, ihracat
miktar endeksi yüzde 0,2, ithalat miktar endeksi ise yüzde 4,8 artmıştır.
