2025
MART AYI-ÜRETİCİ VE TÜKETİCİ ENFLASYONU
(Zafer YÜKSELER, 3 Nisan 2025)
2025 Mart
ayında TÜFE yüzde 2,46, Yİ-ÜFE yüzde 1,88 oranında artmıştır. Yıllık Yİ-ÜFE enflasyonu
yüzde 23,50, TÜFE enflasyonu ise yüzde 38,10 olmuştur. Yıllık TÜFE ve ÜFE
enflasyon farklılaşması, büyük ölçüde hizmet fiyat artışlarından kaynaklanmıştır.
2025 yılı Mart ayında TÜFE mal grubu yıllık enflasyonu yüzde 30,50 iken, TÜFE
hizmet grubunda yıllık enflasyon yüzde 56,34 olmuştur. Üretici
fiyat endeksleri sadece malları kapsarken, tüketici fiyat endeksleri mal ve
hizmetleri de kapsamaktadır.Üretici fiyatları endeksinde vergisiz fiyatlar
kullanılırken, tüketici fiyatları endeksinde ÖTV, KDV ve benzeri dolaylı
vergiler dahil piyasa fiyatları kullanılmaktadır. Bu durum, özellikle, başta
petrol ürünleri olmak üzere enerji, motorlu taşıt araçları, alkollü içecekler, tütün
mamulleri ve bazı dayanıklı tüketim mallarında TÜFE ile Yİ-ÜFE arasında önemli
bir farklılığa neden olmaktadır. Döviz kurları, enerji fiyatları ve ham
madde fiyatlarındaki değişim üretici fiyatlarına hızla yansırken, vergi ve
idari düzenlemelerle TÜFE’ye yansıması sınırlandırılabilmektedir.
Tablo:1- 2025 Ocak
Ayı Yİ-ÜFE ve TÜFE Enflasyonu
|
|
|
Aylık
|
Yıllık
|
Yıllık Ortalama
|
|
Yİ-ÜFE
|
|
1,88
|
23,50
|
35,23
|
|
Ara Malı
|
|
2,28
|
19,78
|
32,97
|
|
Dayanıklı Tüketim
|
|
2,19
|
32,91
|
43,27
|
|
Dayanıksız Tüketim
|
|
2,26
|
30,89
|
45,61
|
|
Enerji
|
|
-1,17
|
16,98
|
20,10
|
|
Sermaye Malları
|
|
2,53
|
23,14
|
36,71
|
|
|
|
|
2025 Ağırlık(*)
|
Aylık
|
Yıllık
|
Yıllık Ortalama
|
|
TÜFE
|
100,000
|
2,46
|
38,10
|
51,26
|
|
Gerçek Kira
|
6,8028
|
3,39
|
91,77
|
109,89
|
|
Enerji (1)
|
10,2187
|
0,03
|
41,98
|
56,02
|
|
Su Faturası
|
1,9659
|
2,23
|
59,61
|
52,50
|
|
Elektrik Ücreti
|
1,7942
|
-0,69
|
51,71
|
31,67
|
|
Doğalgaz
|
1,8963
|
1,34
|
69,39
|
206,68
|
|
Tüpgaz
|
0,4575
|
-0,03
|
37,84
|
59,59
|
|
Katı Yakıtlar
(Odun,kömür)
|
0,7769
|
0,86
|
24,61
|
26,27
|
|
Yakıt ve Yağlar
|
3,3279
|
-1,96
|
12,46
|
35,03
|
|
Gıda ve İçecekler
|
24,9654
|
4,94
|
37,12
|
48,64
|
|
Diğer Mal ve Hizmetler
|
58,0131
|
1,71
|
31,54
|
44,67
|
|
|
|
Yİ-ÜFE-Gıda ve İçecekler
|
21,2100
|
2,26
|
30,54
|
44,94
|
|
TÜFE-İşlenmiş Gıda (1)
|
18,6269
|
0,57
|
34,96
|
46,15
|
|
|
|
Yİ-ÜFE-Giyim Eşyası
|
2,5400
|
1,53
|
35,60
|
50,20
|
|
TÜFE-Giyim ve Ayakkabı
|
7,1591
|
-2,48
|
14,81
|
32,85
|
(*) 2024 yılında gerçek kiranın payı %5,0638, enerjinin
payı %11,2544, gıda-içeceğin payı %24,9806 ve diğer mal ve hizmetlerin payı %58,7012 idi.
(1) Enerji ve İşlenmiş Gıda artış oranları Özel Kapsamlı TÜFE tablosundan
alınmıştır.
Yİ-ÜFE ile TÜFE’deki fiyat artışlarını
farklılaştıran unsurları şu şekilde sıralayabiliriz;
·
Kiracı
Tarafından Ödenen Gerçek Kira: TÜFE’de yüzde 6,80 ağırlığa sahip
olan bu grubun Yİ-ÜFE ile bir ilgisi bulunmamaktadır. Konut kira artışı 2022-2024
Temmuz döneminde yasal düzenleme ile yüzde 25 olarak belirlenmişti. Ancak yüzde
25 kira artışı sınırlandırması anlamını yitirdiğinden, uygulama 2024 Temmuz ayı
başında sonlandırılmış ve tekrar eski sisteme dönülmüştür. Buna göre, mevcut
kiracılar için azami kira artışı, yıllık ortalama TÜFE enflasyonu ile yasal
olarak sınırlandırılmaktadır. 2025 Mart ayında kiralar yüzde 3,39 oranında
artmış ve yıllık kira artışı yüzde 91,77, ortalama yıllık kira artışı ise yüzde
109,89 olmuştur. Son yıllarda enflasyonun yanı sıra konut fiyatlarındaki aşırı
yükseliş ve deprem felaketi de kiraları olumsuz etkilemiştir. Toplumda kiralara
ve aidatlara ilişkin şikâyetler uzun süredir devam etmektedir. Nisan ayında kira sözleşmesi yenileyecek
olanlar için yasal kira artış oranı yüzde 51,26’dır.
·
Enerji
Fiyatları: Elektrik, gaz, su ve yakıtlardan oluşan
enerji grubunun TÜFE içindeki ağırlığı yüzde 11,25’ten, 2025 yılında yüzde 10,22’ye
gerilemiştir. “Yönetilen-Yönlendirilen Fiyatların” büyük bir kısmı bu grupta
yer almakta ve enerji fiyatları vergi ve kamu müdahalesi ile kontrol
edilmektedir. 2025 Mart ayında Yİ-ÜFE enerji grubunda fiyatlar aylık yüzde 1,17
oranında gerilemiş ve yıllık artış yüzde 16,98 olmuştur. TÜFE enerji
grubunda ise fiyatlar Mart ayında yüzde 0,03 artmıştır. Enerji fiyatlarındaki yıllık
artış 2025 Mart ayında yüzde 41,98 olmuştur.
·
2025 Mart ayında doğalgaz fiyatları aylık
yüzde 1,34 oranında yükselmiştir. Mart ayında su fiyatları yüzde 2,23, odun-kömür
gibi katı yakıt fiyatları yüzde 0,86 oranında artarken, elektrik fiyatları
yüzde 0,69, akaryakıt fiyatları ise yüzde 1,96 gerilemiştir. Yıllık olarak
elektrik fiyatları yüzde 51,71, su fiyatları yüzde 59,61, tüpgaz fiyatları
yüzde 37,84, katı yakıt fiyatları yüzde 24,61, akaryakıt fiyatları ise yüzde 12,46
oranında artmıştır.
·
Gıda
Fiyatları: Mart ayında işlenmiş gıda fiyatları aylık artışı TÜFE’de yüzde 0,57, Yİ-ÜFE gıda ve içecek grubunda ise yüzde 2,26
olmuştur. Yıllık fiyat artışları ise Yİ-ÜFE yüzde 30,54,
TÜFE’de yüzde 34,96 olarak gerçekleşmiştir.
·
Giyim ve Ayakkabı Fiyatları: TÜFE’de giyim-ayakkabı
fiyatları Ocak ayında yüzde 5,17, Şubat ayında yüzde 5,06, Mart ayında da yüzde
2,48 gerilemiştir. Mart ayında bu grupta yıllık fiyat artışı
yüzde 14,81, yıllık ortalama fiyat artışı ise yüzde 32,85 olmuştur. TÜFE’nin
bu harcama grubunda uzun zamandır fiyat artışları oldukça düşük oranlarda
kalmıştır. Buna karşın Yİ-ÜFE giyim
eşyası fiyatları Ocak ayında yüzde 5,41, Şubat ayında yüzde 4, Mart ayında ise yüzde
1,53 artmıştır. Bu grupta Mart ayında Yİ-ÜFE’de yıllık fiyat artışı yüzde 35,60, yıllık ortalama fiyat artışı ise
yüzde 50,20 olmuştur.
