2023 TEMMUZ-EYLÜL: MAKROEKONOMİK PERFORMANS ENDEKSİ

 

2023 Kasım- Reel kesimim Maliyet, Enflasyon ve Genel Gidişat Beklentisi

 

2023 -III.ÇEYREK- Sanayi Sektöründe Reel Birim Ücret

 

2023 Temmuz-Eylül Döneminde Sanayi Sektöründe Reel Birim Ücret

(Zafer YÜKSELER, 22 Kasım 2023)

                 TÜİK, 2023 Temmuz-Eylül dönemine ilişkin işgücü girdi göstergelerini açıklamıştır. 2023 yılı 3.çeyreğinde sanayi sektöründe çalışılan saat endeksi, geçen yıla göre, yüzde 5,96 yükselmiştir.  2022 yılı son çeyreğinde yavaşlayan sanayi üretimi, 2023 yılı ilk yarısında gerilemiş 3. çeyrekte ise yüzde 7,75 oranında artmıştır. 2022 yılı genelinde gerileyen işgücü verimi 3.çeyrekte yüzde 1,69 yükselmiş, saatlik işgücü maliyeti de (kazanç) yüzde 96,01 artmıştır.  İşgücü verimine göre düzeltilmiş nominal birim ücret ise (İşgücü maliyeti(kazanç)/İşgücü verimi) yılın 3.çeyreğinde yıllık olarak yüzde 92,75 oranında yükselmiştir (Tablo:1). Bu dönemde TÜFE yüzde 56,19, Yİ-ÜFE yüzde 47,14 oranında artış gösterdiğinden, sanayi sektöründe TL cinsinden reel birim ücret TÜFE’ye göre yüzde 23,41, Yİ-ÜFE’ye göre ise yüzde 30,99 oranında artmıştır. Aynı dönemde dolar cinsinden reel birim ücret yüzde 28,79, Euro cinsi reel birim ücret ise yüzde 19,36 oranında artış göstermiştir.

                3. çeyrek itibariyle yıllık ortalamalar incelendiğinde, 2023 yılında sanayi üretim endeksi yüzde 1, çalışılan saat endeksi de yüzde 2,73 yükselmiştir. Saatlik işgücü verimi yüzde 1,68 gerilemiş, işgücü maliyeti (kazanç) yüzde 102,25, nominal birim ücret ise yüzde 104,39 artmıştır. TÜFE bazlı reel birim ücret yüzde 31,66, dolar cinsi reel birim ücret yüzde 21,80, Euro cinsi reel birim ücret yüzde 42,28 yükselmiştir. Yİ-ÜFE bazlı reel birim ücretteki artış ise diğerlerine göre sınırlı kalmış ve yüzde 21,80 olmuştur (Tablo:1)    

Tablo:1-Sanayi Sektörüne İlişkin Göstergeler ve Birim Ücret Endeksi (2015=100)   III. Çeyrek (Temmuz-Eylül) III. Çeyrek İtibariyle Yıllık Ortalama 2022 2023 % Değişim 2022 2023 % Değişim Çalışılan Saat Endeksi 112,4 119,1 5,96 114,4 117,6 2,73 Üretim Endeksi 138,0 148,7 7,75 143,1 144,5 1,00 Saatlik İşgücü Verimi 122,8 124,9 1,69 125,1 123,0 -1,68 Saatlik İşgücü Kazanç Endeksi (1) 561,6 1.100,8 96,01 417,4 844,3 102,25 TÜFE Endeksi 391,9 612,1 56,19 324,9 504,6 55,30 Yİ-ÜFE 726,0 1.068,2 47,14 550,5 911,4 65,55 Dolar Endeksi 658,7 985,8 49,66 539,6 781,6 44,86 Euro Endeksi 598,8 967,0 61,49 523,2 753,3 43,97 Nominal Birim Ücret (2) 457,4 881,7 92,75 336,2 687,1 104,39 Reel Birim Ücret Endeksi                 TL. Cinsi-TÜFE’ye Göre (3) 116,7 144,0 23,41 102,3 134,7 31,66     TL. Cinsi-Yİ-ÜFE’ye Göre 63,0 82,5 30,99 61,3 74,6 21,80     Dolar Cinsi 69,4 89,4 28,79 61,5 87,5 42,28     Euro Cinsi 76,4 91,2 19,36 63,3 90,7 43,36 Kaynak:TÜİK ve kendi hesaplamalarımız. (1) İşgücü Kazanç Endeksi, EYT’liler için yapılan kıdem/ihbar tazminatı ödemelerini kapsamamaktadır. (2) Nominal Birim Ücret= Saatlik İşgücü Kazancı/Saatlik İşgücü Verimi. (3) Reel Ücret Endeksi-TL. Cinsi-TÜFE’ye Göre= Nominal Birim Ücret/TÜFE Endeks

 

 

 

 

 

 

 

 

 

               

 

Aşağıdaki grafikler incelendiğinde, 2015 sonrasında sanayi üretim endeksi ile çalışılan saat endeksi arasında önemli bir fark oluştuğu görülmektedir. Bu durum, 2015 sonrası dönemde işgücü veriminde önemli bir artış olduğuna işaret etmektedir. Ancak son yıllarda işgücü veriminde gerileme gözlenmektedir. 2015 yılı 3.çeyreğinden itibaren, işgücü verimliliğindeki artışın da katkısıyla, dolar cinsi reel birim ücret endeksinde hızlı bir düşüş olduğu görülmektedir. 2022 yılı ikinci yarısından itibaren sanayi üretimi durağanlaşmış, işgücü verimi gerilemiş ve döviz kurlarındaki artış yavaşlamıştı. Bu dönemde işgücü maliyetlerindeki yükseliş, TÜFE, dolar ve Euro cinsi reel birim ücretlerde artış eğilimini başlatmıştır. 2023 yılında nominal birim ücret endeksindeki artışın yüzde 100’ü aşması reel birim ücret endekslerinin de hızla yükselmesine neden olmuştur. Bu durumun ithal talebini artırdığı ve ihracatı olumsuz etkilediği dış ticaret açığındaki gelişmelerden de anlaşılmaktadır.