2022 BÜTÇESİ VE OVP TAHMİNİ

 

2022 YILI BÜTÇESİ, EK BÜTÇE TASARISI VE OVP TAHMİNİ

(Zafer YÜKSELER, 6 Eylül 2022)

                    2022 yılı Bütçesi TBMM’ne sunulduğu andan itibaren kadük hale gelen bir tasarı olmuştur. 2022-2024 dönemi Orta Vadeli Programın makroekonomik varsayımlarına göre hazırlanan bütçe tasarısı, “yeni ekonomi modeli” söylemi çerçevesinde uygulamaya konulan “düşük faiz-yüksek kur” politikası ile geçersiz hale gelmesine rağmen, TBMM’de görüşülerek kanunlaşmıştır. Bu nedenle, 20 Haziran 2022 tarihinde ek bütçe tasarısı TBMM’ne sunulmuş ve 1.080,5 milyar liralık ek ödenek alınmıştır. Revize ödenek artışı toplamda yüzde 61,7 olmuştur. Bu oran, personel giderlerinde yüzde 44,5, faiz giderlerinde yüzde 37,2 iken, sermaye transferlerinde yüzde 135,2, borç verme ödeneklerinde yüzde 227,3’tü. KİT’lere ilişkin sermaye giderleri (BOTAŞ) ile görevlendirme giderleri (TMO, TCDD, EÜAŞ), sermaye transferleri ve borç verme ödeneklerindeki yüksek artışa katkıda bulunmuş, Kur Korumalı Mevduat ödemeleri için de 40 milyar lira ek ödenek alınmıştı. Tasarı ile bütçe gelirlerinde de 1.080,5 milyar liralık artış hedeflenmiş ve 2022 bütçesinde öngörülen 278,4 milyar liralık bütçe açığı hedefi değiştirilmemiş, faiz dışı dengede ise 89,4 milyar liralık iyileşme öngörülmüştü.

               Yeni OVP, ek bütçe ödeneğinin alınmasından iki ay sonra 2022 bütçe tahmininde önemli değişiklikler yapmıştır. Faiz harcamalarında bir değişiklik öngörülmezken, faiz dışı harcamalarda 302,2 milyar liralık artış yapılmıştır. Artışın yüzde 48,3’ü cari transferlerde, yüzde 23,5’i sermaye giderlerinde ve yüzde 30’u borç verme kalemlerinde yapılmıştır. Harcamalardaki 302,2 milyarlık artışa karşın gelirlerde 114,4 milyar lira artış öngörülmüştür. Böylece bütçe açığı ve faiz dışı dengede 182,8 milyar liralık bozulma söz konusu olmaktadır.

               2022 Ocak-Temmuz bütçe gerçekleşmeleri dikkate alındığında, bütçe harcamalarında Ağustos-Aralık döneminde bir patlama yaşanması beklenmektedir. Bu durum, özellikle cari transfer, sermaye gideri ve borç verme kaleminde söz konusu olacaktır. Ocak-Temmuz döneminde 29,5 milyar lira fazla veren bütçe dengesinin, Ağustos-Aralık döneminde 490,7 milyar lira açık vereceği tahmin edilmektedir. Ocak-Temmuz döneminde 180,9 milyar lira fazla veren faiz dışı dengenin ise Ağustos-Aralık döneminde 312,3 milyar lira açık vermesi beklenmektedir.

               OVP, 2022 yılında bütçe harcamalarının GSYH’ya oranının yüzde 22,1’den yüzde 23,3’e yükseleceğini öngörmektedir. Cari transferlerin payı yüzde 8,6’dan yüzde 9,1’e, sermaye giderlerinin payı yüzde 1,8’den yüzde 2,1’e, borç vermenin payı ise yüzde 1,4’ten yüzde 2,2’ye çıkmaktadır. 2023 yılında da bütçe harcamaları yüksek seviyesini devam ettirmektedir.

               2022 yılının kalan dönemi ile 2023 Cumhurbaşkanlığı seçimine kadar olan dönemde bütçe harcamalarında önemli bir artışın olacağı öngörülmektedir. Bu nedenle önümüzdeki 9-10 aylık dönemde büyüme, istihdam ve ithalatta artış eğiliminin devam edeceği anlaşılmaktadır. Döviz kurları ve enflasyona ilişkin risklerin ise artarak devam etmesi söz konusudur.

 

2022 YILI BÜTÇESİ, OVP TAHMİNİ VE AĞUSTOS-ARALIK HARCAMASI (Milyar TL.)

 

	2022 Bütçe	2022 Ek Bütçe	2022 Revize Bütçe	2022 OVP Tahmini	2022
					Ocak-Temmuz	Ağustos-Aralık
HARCAMALAR	1.751,0	1.080,5	2.831,5	3.133,7	1.432,9	1.700,8
Faiz Hariç Harcamalar	1.510,6	991,1	2.501,7	2.803,9	1.281,5	1.522,4
Personel Giderleri	424,8	188,6	613,6	617,3	322,3	295,0
SGK Devlet Prim Katkısı	69,1	28,0	97,2	98,1	50,8	47,3
Mal ve Hizmet Alımları	128,2	86,7	214,8	258,3	96,0	162,3
Cari Transferler	657,3	421,0	1.078,3	1.224,4	617,4	607,0
Sermaye Giderleri	132,3	74,1	206,3	277,6	85,6	192,0
Sermaye Transferleri	10,0	13,6	23,6	35,9	10,7	25,2
Borç Verme	61,6	140,0	201,6	292,2	98,7	193,5
Yedek Ödenek	27,3	38,9	66,2	0,0	0,0	0,0
Faiz Giderleri	240,4	89,4	329,8	329,8	151,3	178,5
GELİRLER	1.472,6	1.080,5	2.553,1	2.672,5	1.462,4	1.210,1
Genel Bütçe Vergi Gelirleri	1.258,3	927,7	2.186,0	2.269,6	1.202,6	1.067,0
Diğer Gelirler	214,3	152,8	367,1	402,9	259,8	143,1
BÜTÇE DENGESİ	-278,4	0	-278,4	-461,2	29,5	-490,7
FAİZ DIŞI DENGE	-38,0	89,4	51,4	-131,4	180,9	-312,3