2025 OCAK-ÖDEMELER DENGESİ GELİŞMELERİ

 

2025 OCAK- ÖDEMELER DENGESİ GELİŞMELERİ

(Zafer YÜKSELER, 13 Mart 2025)

2024 Ocak ayında 2.277 milyon dolar açık veren cari işlemler dengesi, 2025 Ocak ayında 3.795 milyon dolar açık vermiştir. Cari açıktaki artış büyük ölçüde dış ticaret dengesindeki bozulmadan kaynaklanmıştır. 2024 yılı Ocak ayında 6.185 milyon dolar olan dış ticaret açığı, 2025 yılı Ocak ayında 7.538 milyon dolara yükselmiştir. Bu dönemde ihracat yüzde 5,8 artarak 20 milyar dolardan 21,2 milyar dolara çıkmıştır. İthalat ise yüzde 9,6 oranında artmış ve 26,2 milyar dolardan 28,7 milyar dolara yükselmiştir.

 Dış ticaret dengesindeki bozulma parasal olmayan altın ve enerji dengesi dışında kalan ürünlerden kaynaklanmıştır. Parasal olmayan altın ve enerji dışı dış ticaret açığı 2024 yılı Ocak ayında 79 milyon dolar iken, 2025 Ocak ayında 1.341 milyon dolara çıkmıştır. Parasal olmayan altın ve enerji hariç cari işlemler dengesi fazlası ise 3.829 milyon dolardan  2.402 milyon dolara gerilemiştir.

Hizmetler dengesi Ocak ayında 3.082 milyon dolar fazla vermiştir. Faiz, portföy, kar transferleri ve ücret ödemelerinden oluşan “birincil gelir dengesi” , geçen yıl Ocak ayında 897 milyon dolar, bu yıl ise 1.191 milyon dolar açık vermiştir.

                2024 Ocak ayında 6.207 milyon dolar gerileyen resmi rezerv varlıklar, 2025 Ocak ayında  6.430 milyon dolar artmıştır. Geçen yıl Ocak ayında 1,962 milyon dolar artan bankaların rezervleri ise, 2025 yılı Ocak ayında 1.529 milyon dolar gerilemiştir. 2024 Ocak ayında pozitif 454 milyon dolar olan Net Hata ve Noksan kalemi, bu yıl Ocak ayında negatif 1.591 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.

                2025 Ocak ayında sıcak para girişinde önemli bir artış gözlenmiştir. 2024 Ocak ayında 2.976 milyon dolar olan sıcak para girişi, 2025 Ocak ayında 12.942 milyon dolara yükselmiştir.2025 Ocak ayında, yurtdışı yerleşiklerin borçlanma senedi alımı 2.554 milyon dolar, yurtdışı yerleşik banka ve kişilerin mevduatı 2.433 milyon dolar iken, bankaların kısa vadeli kredi kullanımları 168 milyon dolardan 7.273 milyon dolara çıkmıştır. Ayrıca geçen yıl Ocak ayında net kısa vadeli kredi kullanımı negatif 329 milyon dolar olan diğer sektörler, 2025 yılı Ocak ayında net 670 milyon dolar kısa vadeli kredi kullanmıştır. Yurtdışı yerleşiklerin hisse senedi alımı ise  Ocak ayında 12 milyon dolar olmuştur. 2025 yılı Ocak ayında ödemeler dengesi finansman ihtiyacı ve rezerv artışının tamamına yakın kısmı sıcak para  girişi ile karşılanmıştır.

               

2025 yılı Ocak ayında Türk Lirasındaki değerlenme devam etmiştir. 2024 Aralık ayına göre TÜFE bazlı Reel Kur Endeksi yüzde 3,92, Yİ-ÜFE bazlı Reel Kur Endeksi ise yüzde 2,42 oranında değerlenmiştir. 2025 Ocak ayında ortalama dolar kuru, geçen yıla göre, yüzde 18,2 oranında artmıştır. Bu dönemde yıllık TÜFE artışı yüzde 42,12, yıllık Yİ-ÜFE artışı ise yüzde 27,20 olmuştur. 2025 yılı Ocak ayı itibariyle Türk lirası TÜFE bazlı Reel Kur Endeksine göre yüzde 16,8, Yİ-ÜFE bazlı Reel Kur Endeksine göre ise yüzde 7,1 oranında değerlenmiştir.

                İhracatın ithalatı karşılama oranı 2024 yılı Ocak yüzde 76,4 iken, 2025 yılı Ocak ayında yüzde 73,7’ye gerilemiştir. Parasal olmayan altın ve enerji hariç ihracat/ithalat oranı ise yüzde 99,6’dan yüzde 93,6’ya düşmüştür. Orandaki bozulma büyük ölçüde ithalattaki artıştan kaynaklanmaktadır. 2025 yılı Ocak ayında ihracat yüzde 5,8 oranında artarken, ithalat yüzde 9,6 oranında yükselmiştir. 2025 Ocak ayında, geçen yıla göre, yatırım malı ithalatı yüzde 1,7, ara malı ithalatı yüzde 9,2, tüketim malı ithalatı ise yüzde 20,6 oranında artış göstermiştir.