2017-2023 - ÜCRETLİ VE ÜCRET DIŞI ÇALIŞANLARIN REEL GELİR ENDEKSİ

ÜCRETLİ VE ÜCRET DIŞI ÇALIŞAN BAŞINA REEL GELİR ENDEKSLERİ

                2017-1 ile 2023-1 arasındaki dönem incelendiğinde, yıllıklandırılmış verilere göre, toplam istihdamın yılda ortalama yüzde 2,25 oranında arttığı görülmektedir. Bu altı yıllık dönemde, ücretli çalışan sayısındaki yıllık ortalama artış yüzde 3,06 iken, ücret dışı çalışan sayısındaki artış yüzde 0,56 olmuştur (Tablo:1). Aynı dönemde, işgücü ödemelerindeki yıllık ortalama artış cari fiyatlarla yüzde 31,38, net işletme artığındaki artış ise yüzde 37,79 olarak gerçekleşmiştir.

                Ücretli çalışan başına işgücü ödemesi yüzde 27,48, ücret dışı çalışan başına net işletme artığı yüzde 37,19 oranında artış göstermiştir. İncelenen dönemde TÜFE’deki yıllık ortalama artış yüzde 24,59 olmuştur. Enflasyondan arındırılmış reel birim ücret endeksindeki yıllık ortalama artış yüzde 2,32, reel birim net işletme artığı endeksinde ise yüzde 10,11 olmuştur.  

Tablo:1- Çalışan Sayıları ve Çalışan Kişi Başı Gelir (Cari Fiyatlarla Yıllıklandırılmış Veriler)

		2017-1	2023-1	Yıllık Ortalama % Değişim
1.Toplam İstihdam	Bin Kişi	27.241	31.132	2,25
Ücretli Çalışan	Bin Kişi	18.430	22.088	3,06
Ücret Dışı Çalışan	Bin Kişi	8.811	9.044	0,56
2.İşgücü Ödemesi	Milyar TL.	862,5	4.436,9	31,38
3.Net İşletme Artığı	Milyar TL.	1.145,6	7.840,3	37,79
4.İşgücü Ödemesi/Ücretli Çalışan	TL.	46.799	200.875	27,48
5.Net İşletme Artığı/Ücret Dışı Çalışan	TL.	130.013	866.908	37,19
6.TÜFE	2017-1=100	100,00	374,04	24,59
7.Reel Birim Ücret Endeksi	2017-1=100	100,00	114,75	2,32
8.Reel Birim Net İşletme Artığı Endeksi	2017-1=100	100,00	178,26	10,11

Kaynak: TÜİK ve kendi hesaplamalarımız.

                Aşağıdaki grafik, COVİT-19 ve sonrasında birim ücret (işgücü ödemesi/ücretli çalışan) ve birim net işletme artığı reel endekslerinde belirgin bir farklılaşma olduğunu göstermektedir. 2023 yılı ilk çeyreğinde reel birim ücret endeksinde belirgin bir yükseliş gözlenmiştir. Bu yükseliş önemli ölçüde EYT nedeniyle yapılan kıdem ve ihbar tazminatı ödemelerinden kaynaklanmıştır. 2020 yılı ikinci çeyreğinden itibaren, ekonomideki büyümeden büyük ölçüde ücret dışı çalışanların yararlandığı görülmektedir. Son dönemlerde yapılan ücret artışlarına ilişkin değerlendirmelerin bu yapıyı da dikkate alması gerekmektedir.