2025 Kasım- Üretici ve Tüketici Enflasyonu

 

2025 KASIM AYI-ÜRETİCİ VE TÜKETİCİ ENFLASYONU

 (Zafer YÜKSELER, 3 Aralık 2025)

            2025 Kasım ayında TÜFE yüzde 0,87, Yİ-ÜFE yüzde 0,84 oranında artmıştır. Yıllık Yİ-ÜFE enflasyonu yüzde 27,23’e yükselmiş, TÜFE enflasyonu ise yüzde 31,07’ye gerilemiştir. Yıllık TÜFE ve ÜFE enflasyon farklılaşması, büyük ölçüde hizmet grubu fiyat artışlarından kaynaklanmıştır. 2025 yılı Kasım ayında TÜFE mal grubu yıllık enflasyonu yüzde 25,19 iken, TÜFE hizmet grubunda yıllık enflasyon yüzde 44,21 olmuştur. Üretici fiyat endeksleri sadece malları kapsarken, tüketici fiyat endeksleri mal ve hizmetleri de kapsamaktadır.Üretici fiyatları endeksinde vergisiz fiyatlar kullanılırken, tüketici fiyatları endeksinde ÖTV, KDV ve benzeri dolaylı vergiler dahil piyasa fiyatları kullanılmaktadır. Bu durum, özellikle, başta petrol ürünleri olmak üzere enerji, motorlu taşıt araçları, alkollü içecekler, tütün mamulleri ve bazı dayanıklı tüketim mallarında TÜFE ile Yİ-ÜFE arasında önemli bir farklılığa neden olmaktadır. Döviz kurları, enerji fiyatları ve ham madde fiyatlarındaki değişim üretici fiyatlarına hızla yansırken, vergi ve idari düzenlemelerle TÜFE’ye yansıması sınırlandırılabilmektedir.  

Tablo:1- 2025 Kasım Ayı Yİ-ÜFE ve TÜFE Enflasyonu

		Aylık	Yıllık	Yıllık Ortalama
Yİ-ÜFE		0,84	27,23	25,37
Ara Malı		1,27	23,09	22,04
Dayanıklı Tüketim		1,08	33,17	32,45
Dayanıksız Tüketim		0,48	31,66	31,24
Enerji		-0,48	27,40	20,62
Sermaye Malları		1,54	28,44	26,56
	2025 Ağırlık(*)	Aylık	Yıllık	Yıllık Ortalama
TÜFE	100,000	0,87	31,07	35,91
Gerçek Kira	6,8028	2,49	63,59	80,99
Enerji (1)	10,2187	1,86	36,05	40,43
Su Faturası	1,9659	1,66	58,56	57,42
Elektrik Ücreti	1,7942	-0,18	37,28	50,06
Doğalgaz	1,8963	0,80	38,09	53,38
Tüpgaz	0,4575	0,15	25,88	36,52
Katı Yakıtlar (Odun,kömür)	0,7769	2,58	22,44	24,80
Yakıt ve Yağlar	3,3279	4,06	25,43	18,41
Gıda ve İçecekler	24,9654	-0,69	27,44	34,34
Diğer Mal ve Hizmetler	58,0131	1,18	27,94	30,50
Yİ-ÜFE-Gıda ve İçecekler	21,2100	0,22	33,37	31,34
TÜFE-İşlenmiş Gıda (1)	18,6269	1,50	34,51	34,02
Yİ-ÜFE-Giyim Eşyası	2,5400	2,35	35,74	33,78
TÜFE-Giyim ve Ayakkabı	7,1591	0,68	8,99	15,08

(*) 2024 yılında gerçek kiranın payı %5,0638, enerjinin payı %11,2544, gıda-içeceğin payı %24,9806 ve diğer mal ve hizmetlerin             payı %58,7012 idi.

(1) Enerji ve İşlenmiş Gıda  artış oranları Özel Kapsamlı TÜFE tablosundan alınmıştır.

Yİ-ÜFE ile TÜFE’deki fiyat artışlarını farklılaştıran unsurları şu şekilde sıralayabiliriz;

·         Kiracı Tarafından Ödenen Gerçek Kira: TÜFE’de yüzde 6,80 ağırlığa sahip olan bu grubun Yİ-ÜFE ile bir ilgisi bulunmamaktadır. Konut kira artışı 2022-2024 Temmuz döneminde yasal düzenleme ile yüzde 25 olarak belirlenmişti. Ancak yüzde 25 kira artışı sınırlandırması anlamını yitirdiğinden, uygulama 2024 Temmuz ayı başında sonlandırılmış ve tekrar eski sisteme dönülmüştür. Buna göre, mevcut kiracılar için azami kira artışı, yıllık ortalama TÜFE enflasyonu ile yasal olarak sınırlandırılmaktadır. 2025 Kasım ayında kiralar yüzde 2,49 oranında artmış ve yıllık kira artışı yüzde 63,59, ortalama yıllık kira artışı ise yüzde 80,99 olmuştur. Son yıllarda enflasyonun yanı sıra konut fiyatlarındaki aşırı yükseliş ve deprem felaketi de kiraları olumsuz etkilemiştir. Toplumda kiralara ve aidatlara ilişkin şikâyetler uzun süredir devam etmektedir.  Aralık ayında kira sözleşmesi yenileyecek olanlar için yasal kira artış oranı yüzde 35,91’dir.

·         Enerji Fiyatları: Elektrik, gaz, su ve yakıtlardan oluşan enerji grubunun TÜFE içindeki ağırlığı yüzde 11,25’ten, 2025 yılında yüzde 10,22’ye gerilemiştir. “Yönetilen-Yönlendirilen Fiyatların” büyük bir kısmı bu grupta yer almakta ve enerji fiyatları vergi ve kamu müdahalesi ile kontrol edilmektedir. 2025 Kasım ayında Yİ-ÜFE enerji grubunda fiyatlar aylık yüzde 0,48 oranında gerilemiş ve yıllık artış oranı yüzde 27,4 olmuştur. TÜFE enerji grubunda ise fiyatlar Kasım ayında aylık yüzde 1,86, yıllık yüzde 36,05 oranında yükselmiştir.

·         2025 Kasım ayında doğalgaz fiyatları yüzde 0,80, su fiyatları yüzde 1,66, akaryakıt fiyatları yüzde 4,06, tüpgaz fiyatları yüzde 0,15, katı yakıt (odun-kömür) fiyatları yüzde 2,58 yükselmiş, elektrik fiyatları ise yüzde 0,18 gerilemiştir. Yıllık olarak doğalgaz fiyatları yüzde 38,09, su fiyatları yüzde 58,56, elektrik fiyatları yüzde 37,28, tüpgaz fiyatları yüzde 25,88, akaryakıt fiyatları ise yüzde 25,43 oranında artmıştır.

·         Gıda Fiyatları: Eylül ayında yüzde 4,62, Ekim ayında da yüzde 3,41 oranında artan gıda fiyatları, taze sebze ve meyve fiyatlarındaki düşüşün etkisiyle, Kasım ayında yüzde 0,69 gerilemiştir. Kasım ayında işlenmiş gıda fiyatları yüzde 1,50 artarken, işlenmemiş gıda fiyatları yüzde 3,33 oranında düşmüştür. Taze sebze fiyatları  yüzde 9,52, taze meyve fiyatları yüzde 2,91, tavuk eti fiyatları yüzde 8,64, yumurta fiyatları yüzde 8,38, makarna fiyatları ise yüzde 2,71 gerilemiştir. Tereyağı fiyatları yüzde 5,89, margarin fiyatları yüzde 6,59, sıvı yağ fiyatları yüzde 3,65, patates   fiyatları yüzde 6,90, kuru baklağiller ise yüzde 3,56 artmıştır.

·         Giyim ve Ayakkabı Fiyatları: TÜFE’de Eylül ayında yüzde 3,92, Ekim ayında yüzde 12,42 oranında artan giyim ve ayakkabı fiyatları, Kasım ayında da yüzde 0,68 artmıştır. Kasım ayında bu grupta yıllık fiyat artışı yüzde 8,99, yıllık ortalama fiyat artışı ise yüzde 15,08 olmuştur.  Buna karşın Yİ-ÜFE’de Eylül’de yüzde 1,09, Ekim ayında yüzde 3,58 artan giyim eşyası fiyatları Kasım ayında da yüzde 2,35 artmıştır. Bu grupta Kasım ayında Yİ-ÜFE’de yıllık fiyat artışı  yüzde 35,74, yıllık ortalama fiyat artışı ise yüzde 33,78 olmuştur. Giyim-ayakkabı grubunda üretici ve tüketici yıllık fiyat artışları arasındaki fark 26,75 puana çıkmıştır.