2023 OCAK- Uluslararası Yatırım Pozisyonu ve Ödemeler Dengesi

 

ULUSLARARASI YATIRIM POZİSYONU (UYP) VE ÖDEMELER DENGESİ

(Zafer YÜKSELER, 20 Mart 2023)

2022 yılı Aralık ayında 274,5 milyar dolar olan Net UYP açığı, 2023 yılı Ocak ayında, geçen yılsonuna göre, 12,5 milyar dolar azalarak 262 milyar dolara gerilemiştir. Bu dönemde varlıklar kısmı 1,8 milyar dolar artarken, yükümlülükler kısmı 10,7 milyar dolar azalmıştır. Yükümlülükler kısmındaki azalış doğrudan yatırım ve portföy yatırımlarından kaynaklanmış, krediler ve mevduatta artış gözlenmiştir. Varlıklar kısmında mevduat ve doğrudan yatırımlar artmış, resmi rezerv varlıklar ise azalmıştır.

ULUSLARARASI YATIRIM POZİSYONU (Milyon Dolar)

	2022 Aralık (1)	2023 Ocak (2)	Fark   (2-1)	Farkın Kaynakları
				Ödemeler Denge. Akımı Ocak 2023	Değerleme-Kur ve Parite Farkları
NET UYP (1-2)	-274.459	-261.962	12.497	-9.983	22.480
1.Varlıklar	310.265	312.100	1.835	-4.285	6.120
Doğrudan Yatırımlar	57.971	58.563	592	592	0
Portföy Yatırımları	2.795	2.795	0	637	-637
Ticari Krediler	47.941	48.263	322	-167	489
Krediler	7.358	7.352	-6	-9	3
Mevduat	61.850	66.147	4.297	4.003	294
Diğer Varlıklar	3.614	3.640	26	0	55
Rezerv Varlıklar	128.736	125.340	-3.396	-9.341	5.945
2.Yükümlülükler	584.724	574.062	-10.662	5.698	-16.360
Doğrudan Yatırımlar	166.429	150.124	-16.305	815	-17.120
Portföy Yatırımları	93.223	92.234	-989	1.127	-2.116
Ticari Krediler	52.247	56.619	1.372	1.077	295
Krediler	179.408	180.649	1.241	-502	1.743
Mevduat	86.195	90.105	3.910	3.177	733
Diğer Yükümlülükler+SDR	7.222	7.331	109	4	105
ULUSLARARASI REZERVLER	166.415	165.244	-1.171	-7.393	6.222
TCMB	128.736	125.340	-3.396	-9.341	5.945
Bankalar	37.679	39.904	2.225	1.948	277

Kaynak:TCMB.

UYP stok değerleri, finansal varlık ve yükümlülüklere ilişkin ödemeler dengesi akım girişlerinden, farklı para birimlerinin dolara karşı değerlerindeki değişimden, Türk lirasının dolar karşısındaki değerinden, hisse senetleri, DİBS ve altın fiyatlarındaki değişimden etkilenmektedir. Stok veriler incelendiğinde, en belirgin değişimin, doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları, rezerv, kredi ve mevduat kalemlerinde olduğu görülmektedir. 2023 yılı Ocak ayı ödemeler dengesi akımları incelendiğinde, rezerv varlıklarda 9,3 milyar dolar azalışın etkisiyle toplam varlıkların 10 milyar dolar civarında azaldığı görülmektedir. Ocak ayında, yükümlülükler kısmında portföy yatırımları 1,1 milyar dolar, mevduat 3,2 milyar dolar, ticari krediler 1,1 milyar dolar artmış ve toplam yükümlülüklerde 5,7 milyar dolar yükselmiştir. Sonuç olarak finans hesabından 10 milyar dolar civarında giriş olmuş ve net yükümlülüğümüz de aynı tutarda artmıştır. 2023 yılı Ocak ayı itibariyle, değerleme, kur ve parite farkları etkisi, varlıkları 6,1 milyar dolar artırırken, yükümlülükleri 16,4 milyar dolar azaltmıştır. Böylece Net UYP’yi 22,5 milyar dolar azaltıcı etkide bulunmuştur. Ocak ayında doğrudan ve portföy yatırımları ile kredi ve rezervlere ilişkin değerleme varlık ve yükümlülükleri önemli ölçüde etkilemiştir. Değerleme ve parite etkisi resmi rezervleri 5,9 milyar dolar, banka rezervlerini ise 0,3 milyar dolar olmak üzere uluslararası rezervleri 6,2 milyar dolar artırmıştır.

Aşağıdaki grafikte Net UYP verisi yanı sıra doğrudan yatırımlar ve hisse senetleri hariç Net UYP ile uluslararası rezervler verisi de yer almaktadır. 2022 yılı Aralık ayında -138,4 milyar dolar olan doğrudan yatırımlar ve hisse senedi hariç net UYP, 2023 Ocak ayında -145,9 milyar dolar olmuştur.