2023 II.ÇEYREK- SANAYİ SEKTÖRÜNDE REEL BİRİM ÜCRET

 

2023 Nisan-Haziran Döneminde Sanayi Sektöründe Reel Birim Ücret

(Zafer YÜKSELER, 22 Ağustos 2023)

                 TÜİK, 2023 Nisan-Haziran dönemine ilişkin işgücü girdi göstergelerini açıklamıştır. 2023 yılı 2.çeyreğinde sanayi sektöründe çalışılan saat endeksi, geçen yıla göre, yüzde 3,8 gerilemiştir.  2022 yılı son çeyreğinde yavaşlayan sanayi üretimi, 2023 yılı 1.çeyreğinde yüzde 0,6, 2.çeyreğinde ise yüzde 5,5 gerilemiştir. İşgücü verimindeki düşüş 2023 yılı 2.çeyreğinde de devam etmiş ve saatlik işgücü verimi yüzde 1,7 oranında gerilerken, saatlik işgücü maliyeti (kazanç) yüzde 112,4 artmıştır.  İşgücü verimine göre düzeltilmiş nominal birim ücret ise (İşgücü maliyeti(kazanç)/İşgücü verimi) yılın 2.çeyreğinde yıllık olarak yüzde 116,1 oranında yükselmiştir (Tablo:1). Bu dönemde TÜFE yüzde 40,4, Yİ-ÜFE yüzde 44,1 oranında artış gösterdiğinden, sanayi sektöründe TL cinsinden reel birim ücret TÜFE’ye göre yüzde 53,9, Yİ-ÜFE’ye göre ise yüzde 49,9 oranında artmıştır. Aynı dönemde dolar cinsinden reel birim ücret yüzde 65, Euro cinsi reel birim ücret ise yüzde 61,8 oranında artış göstermiştir.

                2. çeyrek itibariyle yıllık ortalamalar incelendiğinde, 2023 yılında sanayi üretim endeksi yüzde 0,7 gerilerken, çalışılan saat endeksi de yüzde 2,7 yükselmiştir. Saatlik işgücü verimi yüzde 3,3 gerilemiş, işgücü maliyeti (kazanç) yüzde 102, nominal birim ücret ise yüzde 108,5 artmıştır. TÜFE bazlı reel birim ücret yüzde 28,3, dolar cinsi reel birim ücret yüzde 32,2, Euro cinsi reel birim ücret yüzde 41,8 yükselmiştir. Yİ-ÜFE bazlı reel birim ücretteki artış ise diğerlerine göre sınırlı kalmış ve yüzde 7,1 olmuştur (Tablo:1)    

Tablo:1-Sanayi Sektörüne İlişkin Göstergeler ve Birim Ücret Endeksi (2015=100)   II. Çeyrek (Nisan-Haziran) II. Çeyrek İtibariyle Yıllık Ortalama 2022 2023 % Değişim 2022 2023 % Değişim Çalışılan Saat Endeksi 114,9 110,5 -3,8 112,9 116,0 2,7 Üretim Endeksi 144,1 136,2 -5,5 142,0 141,1 -0,7 Saatlik İşgücü Verimi 125,4 123,3 -1,7 125,8 121,7 -3,3 Saatlik İşgücü Kazanç Endeksi (1) 431,0 915,5 112,4 351,1 709,1 102,0 TÜFE Endeksi 360,0 505,6 40,4 281,1 449,6 60,0 Yİ-ÜFE 623,6 898,8 44,1 442,6 825,9 86,6 Dolar Endeksi 580,2 759,9 31,0 453,4 699,3 54,2 Euro Endeksi 557,5 744,6 33,6 457,0 660,8 44,6 Nominal Birim Ücret (2) 343,7 742,8 116,1 280,8 585,4 108,5 Reel Birim Ücret Endeksi                 TL. Cinsi-TÜFE’ye Göre (3) 95,5 146,9 53,9 100,3 128,7 28,3     TL. Cinsi-Yİ-ÜFE’ye Göre 55,1 82,6 49,9 65,5 70,2 7,1     Dolar Cinsi 59,2 97,7 65,0 62,9 83,1 32,2     Euro Cinsi 61,6 99,8 61,8 61,8 87,7 41,8 Kaynak:TÜİK ve kendi hesaplamalarımız. (1) İşgücü Kazanç Endeksi, EYT’liler için yapılan kıdem/ihbar tazminatı ödemelerini kapsamamaktadır. (2) Nominal Birim Ücret= Saatlik İşgücü Kazancı/Saatlik İşgücü Verimi. (3) Reel Ücret Endeksi-TL. Cinsi-TÜFE’ye Göre= Nominal Birim Ücret/TÜFE Endeks

    Aşağıdaki grafikler incelendiğinde, 2015 sonrasında sanayi üretim endeksi ile çalışılan saat endeksi arasında önemli bir fark oluştuğu görülmektedir. Bu durum, 2015 sonrası dönemde işgücü veriminde önemli bir artış olduğuna işaret etmektedir. Ancak 2022 yılı ikinci yarısından itibaren işgücü veriminde gerileme gözlenmektedir. 2015 yılı 3.çeyreğinden itibaren, işgücü verimliliğindeki artışın da katkısıyla, dolar cinsi reel birim ücret endeksinde hızlı bir düşüş olduğu görülmektedir. 2022 yılı ikinci yarısından itibaren sanayi üretimi durağanlaşmış, işgücü verimi gerilemiş ve döviz kurlarındaki artış yavaşlamıştır. Bu dönemde işgücü maliyetlerindeki yükseliş, TÜFE, dolar ve Euro cinsi reel birim ücretlerde artış eğilimini başlatmıştır. 2023 yılı ilk yarısında nominal birim ücret endeksindeki yüzde 115 civarındaki artış, reel birim ücret endekslerinin de hızla yükselmesine neden olmuştur. Bu durumun ithal talebini artırdığı ve ihracatı olumsuz etkilediği dış ticaret açığındaki gelişmelerden de anlaşılmaktadır.