HANEHALKI FİNANSAL DURUMU
(2010-2022 )
TCMB Finansal İstikrar Raporları ile
hanehalkı finansal durumuna ilişkin bilgileri kamuoyuna açıklamaktadır. Finansal
istikrar açısından önemi nedeniyle, TCMB hanehalkı yükümlülüklerinin tutarı,
vadesi ve araçlara dağılımı konusunda Finansal İstikrar Raporlarında detay
bilgilere yer vermektedir. Ayrıca, hanehalkının finansal varlık tercihleri ve
tutarlarıyla da ilgili bilgiler kamuoyuna açıklanmaktadır.
Bugüne
kadar açıklanan Finansal İstikrar Raporlarında, hanehalkı finansal yükümlülükleri
ve hanehalkı finansal varlıkları konusunda bilgilendirme yapılırken, “Kasım
2023-Finansal İstikrar Raporu’nda” hanehalkı finansal varlıklarına ilişkin bir
bilgi verilmemiştir. Bilindiği gibi 2021 Eylül-2023 Temmuz döneminde sistematik
olarak uygulanan “negatif reel faiz politikasının” hanehalkının finansal varlık
tercihleri ve getirileri üzerinde çok ciddi etkileri olmuştur. Nitekim “Mayıs
2023-Finansal İstikrar Raporu Tablo:III.1.2’de” bu etki açıkça görülmektedir. 2022
Mart ayında Hanehalkı Varlıklarının GSYH’ya oranı yüzde 51,8 iken, bu oran 2023
Mart ayında yüzde 43,3’e gerilemiştir. Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından
hazırlanan “2024 Yılı Programı Tablo-I:25’de de” hanehalkı finansal
varlıklarının GSYH’ya oranı 2022 yılı haziran ayı itibariyle yüzde 46,4 iken,
bu oran 2023 haziran ayında yüzde 43,2’ye gerilemiştir.
Aşağıdaki
tablo, TCMB-EVDS’de yer alan hanehalkı finansal durumuna ilişkin veriler ile
TÜİK-Kurumsal Hesaplar verilerinden yararlanılarak hazırlanmıştır. Hanehalkı
finansal varlıkları içinde mevduat ve hisse senetleri önemli bir pay alırken,
yükümlülükleri büyük ölçüde kredilerden oluşmaktadır. 2021 yılında hanelakı
varlıklarının GSYH’ya oranı mevduatlarındaki artışın etkisiyle yüzde 57,9’a
yükselmiştir. Bu büyük ölçüde döviz kurlarındaki sıçramadan kaynaklanmıştır. 2022
yılında ise hanehalkı finansal varlıklarının GSYH’ya oranı yüzde 47,9’a,
hanehalkı net finansal fazlası ise yüzde 36,7’ye gerilemiştir.
2022
yılında hanehalkı yükümlülüklerinin GSYH’ya oranında da düşüş gözlenmiştir.
Krediler hanehalkı yükümlülüklerinin büyük bir kısmını oluşturmaktadır. TCMB
Kasım 2023 Finansal İstikrar Raporuna göre Eylül 2023 itibariyle hanehalkı
yükümlülüklerinin GSYH’ya oranı geçen yıla göre sınırlı bir artış göstererek
yüzde 11,3’e yükselmiştir. Yükseliş bireysel kredi kartları borçlarındaki
artıştan kaynaklanmıştır.
Hanehalkı borçluluğuna ilişkin uluslararası
karşılaştırma yapılırken, borcun türü, vadesi ve hanehalkı harcanabilir
gelirine oranı önem taşımaktadır. Son yıllarda Türkiye’de hanehalkı
harcanabilir gelirinin GSYH’ya oranı düşüş göstermektedir. 2010 yılında yüzde
68,9 olan bu oran 2022 yılında yüzde 61,4’e gerilemiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder