2024 Nisan-Haziran-Sanayi Sektöründe Reel Birim Ücret

 

2024 Nisan-Haziran Döneminde Sanayi Sektöründe Reel Birim Ücret

(Zafer YÜKSELER, 22 Mayıs 2024)

                 TÜİK, 2024 Nisan-Haziran dönemine ilişkin 2021=100 bazlı yeni işgücü girdi göstergelerini açıklamıştır. 2024 yılı 2.çeyreğinde sanayi sektöründe çalışılan saat endeksi, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5,45, yıllık ortalamada ise yüzde 0,33 oranında gerilemiştir. Sanayi üretim endeksi 2024 yılı 2.çeyreğinde yıllık bazda yüzde 2,95 gerilerken, yıllık ortalamalara göre yüzde 3,22 oranında artmıştır. Saatlik işgücü verimi 2.çeyrekte yüzde 2,65 yükselmiş, saatlik işgücü maliyeti de (kazanç) yüzde 127,24 artmıştır.  İşgücü verimine göre düzeltilmiş nominal birim ücret ise (İşgücü maliyeti(kazanç)/İşgücü verimi) yılın 2.çeyreğinde yıllık olarak yüzde 121,37 oranında yükselmiştir (Tablo:1). Bu dönemde TÜFE yüzde 72,27, Yİ-ÜFE yüzde 54,38 oranında artış gösterdiğinden, sanayi sektöründe TL cinsinden reel birim ücret TÜFE’ye göre yüzde 28,50, Yİ-ÜFE’ye göre ise yüzde 43,39 oranında artmıştır. Aynı dönemde dolar cinsinden reel birim ücret yüzde 41,55, Euro cinsi reel birim ücret ise yüzde 42,99 oranında artış göstermiştir.

                Yıllık ortalamalar incelendiğinde, 2024 yılı 2. Çeyreğinden saatlik işgücü verimi yüzde 3,59, işgücü maliyeti (kazanç) yüzde 115,05, nominal birim ücret ise yüzde 107,19 artmıştır. TÜFE bazlı reel birim ücret yüzde 24,85, Yİ-ÜFE bazlı reel birim ücret yüzde 39,07, dolar cinsi reel birim ücret yüzde 32,11, Euro cinsi reel birim ücret ise yüzde 28,51 oranında yükselmiştir (Tablo:1).    

Tablo:1-Sanayi Sektörüne İlişkin Göstergeler ve Birim Ücret Endeksi (2021=100)   II. Çeyrek (Nisan-Haziran)  Yıllık Ortalama 2023 2024 % Değişim 2023 2024 % Değişim Çalışılan Saat Endeksi 102,0 96,4 -5,45 107,1 106,8 -0,33 Üretim Endeksi 101,8 98,8 -2,95 104,0 107,3 3,22 Saatlik İşgücü Verimi 99,8 102,5 2,65 97,1 100,5 3,59 Saatlik İşgücü Kazanç Endeksi (1) 327,7 744,7 127,24 253,6 545,5 115,05 TÜFE Endeksi 234,6 404,1 72,27 208,6 344,3 65,07 Yİ-ÜFE 308,8 476,7 54,38 283,7 419,8 47,97 Dolar Endeksi 233,1 364,5 56,39 214,5 334,1 55,74 Euro Endeksi 215,2 333,1 54,82 190,9 306,6 60,62 Nominal Birim Ücret (2) 328,2 726,6 121,37 262,2 543,2 107,19 Reel Birim Ücret Endeksi                 TL. Cinsi-TÜFE’ye Göre (3) 139,9 179,8 28,50 124,3 155,2 24,85     TL. Cinsi-Yİ-ÜFE’ye Göre 106,3 152,4 43,39 91,6 127,4 39,07     Dolar Cinsi 131,4 199,3 41,55 121,4 160,4 32,11     Euro Cinsi 142,3 218,1 42,99 136,0 174,8 28,51 Kaynak:TÜİK ve kendi hesaplamalarımız. (1) İşgücü Kazanç Endeksi, EYT’liler için yapılan kıdem/ihbar tazminatı ödemelerini kapsamamaktadır. (2) Nominal Birim Ücret= Saatlik İşgücü Kazancı/Saatlik İşgücü Verimi. (3) Reel Ücret Endeksi-TL. Cinsi-TÜFE’ye Göre= Nominal Birim Ücret/TÜFE Endeks

                2015 sonrası dönemde TÜFE bazlı reel birim ücret endeksinde istikrar gözlenirken, dolar ve Yİ-ÜFE bazlı reel birim ücret gerilemiştir (Grafik:2). Özellikle 2015 yılı 3.çeyreğinden itibaren, işgücü verimliliğindeki artışın da katkısıyla, dolar cinsi reel birim ücret endeksinde hızlı bir düşüş olduğu görülmektedir. Ancak bu eğilim 2022 yılı ikinci yarısından itibaren tersine dönmüştür. Bu dönemde işgücü maliyetlerindeki yükseliş, TÜFE, dolar ve Euro cinsi reel birim ücretlerde artış eğilimini başlatmıştır. 2023 yılında nominal birim ücret endeksindeki artışın yüzde 100’ü aşması reel birim ücret endekslerinin de hızla yükselmesine neden olmuş, bu eğilim 2024 yılı ilk yarısında da devam etmiştir. Bu durumun ithal talebini artırdığı, ihracatı olumsuz etkilediği ve 2021 yılı sonrasında sanayi üretim endeksi ile çalışılan saat endeksi büyümesinde önemli bir yavaşlamaya neden olduğu görülmektedir.  

Hayat pahalılığı ve geçim sorununun arttığı bir dönemde, reel birim ücretlerdeki bu yükseliş ekonomide ciddi bir ikilemi de beraberinde getirmektedir. Bir taraftan ücret artışları baskı altına alınırken, diğer taraftan döviz kurundaki değerlenme ile enflasyon kontrol edilmeye çalışılmaktadır. Bu durumun geçim sorununu daha da ağırlaştırması yanı sıra, üretim ve istihdamda da yavaşlama ve daralmaya yol açması söz konusudur.