2025 Şubat-Ödemeler Dengesi Gelişmeleri

 

2025 ŞUBAT- ÖDEMELER DENGESİ GELİŞMELERİ

(Zafer YÜKSELER, 14 Nisan 2025)

2024 Ocak-Şubat döneminde 5.608 milyon dolar açık veren cari işlemler dengesi, 2025 Şubat ayında 4.405 milyon dolar, Ocak-Şubat döneminde ise 8.407 milyon dolar açık vermiştir. Cari açıktaki artış büyük ölçüde dış ticaret dengesindeki bozulmadan kaynaklanmıştır. 2024 yılı Ocak-Şubat döneminde 12.952 milyon dolar olan dış ticaret açığı, 2025 yılı Şubat ayında 7.772 milyon dolar, Ocak-Şubat döneminde ise 15.314 milyon dolar olmuştur. Şubat ayında ihracat yüzde 1,6 oranında gerilerken, ithalat yüzde 2,4 oranında yükselmiştir. Ocak-Şubat döneminde ihracat 41,1 milyar dolardan 41,9 milyar dolara, ithalat ise 54 milyar dolardan 57,2 milyar dolara yükselmiştir.

 Dış ticaret dengesindeki bozulma parasal olmayan altın ile enerji dışı ürünlerden kaynaklanmıştır. Parasal olmayan altın ve enerji dışı dış ticaret açığı 2024 yılı Ocak-Şubat döneminde 1,5 milyar dolar iken, 2025 Şubat ayında 1.2 milyar dolar, Ocak-Şubat döneminde ise 2,6 milyar dolara çıkmıştır. Parasal olmayan altın ve enerji hariç cari işlemler dengesi fazlası ise Ocak-Şubat döneminde 5,8 milyar dolardan  4.3 milyar dolara gerilemiştir.

Hizmetler dengesi 2025 Şubat ayında 2,5 milyar dolar, Ocak-Şubat döneminde ise 5,5 milyar dolar fazla vermiştir. Faiz, portföy, kar transferleri ve ücret ödemelerinden oluşan “birincil gelir dengesi” , geçen yıl Ocak-Şubat 1,8 milyar dolar, bu yıl ise 2,4 milyar dolar açık vermiştir.

                2024 Ocak-Şubat döneminde 8,8 milyar dolar gerileyen resmi rezerv varlıklar, 2025 Şubat ayında 1,3 milyar dolar gerilemiş, Ocak-Şubat döneminde ise 3,7 milyar dolar artmıştır. Geçen yıl Ocak-Şubat döneminde 3,6 milyar dolar artan bankaların rezervleri, 2025 yılı Şubat ayında 1,6 milyar dolar, Ocak-Şubat döneminde ise 0,1 milyar dolar artmıştır. 2024 Ocak-Şubat döneminde negatif 309 milyon dolar olan Net Hata ve Noksan kalemi, bu yıl Şubat ayında negatif 1,1 milyar dolar, Ocak-Şubat döneminde ise negatif 2,5 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.

                2025 Ocak ayındaki sıcak para girişindeki önemli artışın ardından, Şubat ayında 2 milyar dolarlık çıkış gözlenmiştir.2025 Şubat ayında, yurtdışı yerleşiklerin borçlanma senedi alımı 1.280 milyon dolar artarken, yurtdışı yerleşik banka ve kişilerin mevduatı 970 milyon dolar azalmıştır. Ocak ayında 7.273 milyon dolar artan bankaların kısa vadeli kredi kullanımları ise 2.490 milyon dolar azalmıştır. Ayrıca geçen yıl Ocak-Şubat döneminde  net kısa vadeli kredi kullanımı negatif 382 milyon dolar olan diğer sektörler, 2025 yılı Ocak-Şubat döneminde net 756 milyon dolar kısa vadeli kredi kullanmıştır. Yurtdışı yerleşiklerin hisse senedi alımı ise  bu dönemde 37 milyon dolar olmuştur. 2025 yılı Ocak-Şubat döneminde ödemeler dengesi finansman ihtiyacı ve rezerv artışının önemli bir kısmı sıcak para  girişi ile karşılanmıştır.

2025 yılı Ocak-Şubat döneminde Türk Lirasındaki değerlenme devam etmiştir. 2024 Aralık ayına göre TÜFE bazlı Reel Kur Endeksi yüzde 3,64, Yİ-ÜFE bazlı Reel Kur Endeksi ise yüzde 1,84 oranında değerlenmiştir. 2025 Şubat ayında ortalama dolar kuru, geçen yıla göre, yüzde 17,55 oranında artmıştır. Bu dönemde yıllık TÜFE artışı yüzde 39,05, yıllık Yİ-ÜFE artışı ise yüzde 25,21 olmuştur. 2025 yılı Şubat ayı itibariyle Türk lirası TÜFE bazlı Reel Kur Endeksine göre yüzde 19,3, Yİ-ÜFE bazlı Reel Kur Endeksine göre ise yüzde 8,4 oranında değerlenmiştir.

                İhracatın ithalatı karşılama oranı 2024 yılı Ocak-Şubat döneminde yüzde 76 iken, 2025 yılı Ocak-Şubat döneminde yüzde 73,2’ye gerilemiştir. Parasal olmayan altın ve enerji hariç ihracat/ithalat oranı ise yüzde 96,2’den yüzde 93,8’e düşmüştür. Orandaki bozulma büyük ölçüde ithalattaki artıştan kaynaklanmaktadır. 2025 yılı Ocak-Şubat döneminde  ihracat yüzde 2 oranında artarken, ithalat yüzde 5,9 oranında yükselmiştir. Bu dönemde, yatırım malı ithalatı yüzde 10,6 gerilerken, ara malı ithalatı yüzde 8,7, tüketim malı ithalatı  yüzde 8,6 oranında artış göstermiştir.