2023-1. Çeyrek- Sanayi Sektöründe Reel Birim Ücret

 

2023 Ocak-Mart Döneminde Sanayi Sektöründe Reel Birim Ücret

(Zafer YÜKSELER, 23 Mayıs 2023)

                 TÜİK, 2023 Ocak-Mart dönemine ilişkin işgücü girdi göstergelerini açıklamıştır. 2023 yılı ilk çeyreğinde sanayi sektöründe çalışılan saat endeksi, geçen yıla göre, yüzde 3,9 artmıştır.  2022 yılı son çeyreğinde yavaşlayan sanayi üretimi, 2023 yılı ilk çeyreğinde yüzde 0,6 oranında gerilemiştir. İşgücü verimindeki düşüş 2023 Ocak-Mart döneminde de devam etmiş ve saatlik işgücü verimi yüzde 4,4 oranında gerilerken, saatlik işgücü maliyeti yüzde 135,2 artmıştır.  İşgücü verimine göre düzeltilmiş nominal birim ücret ise (İşgücü maliyeti/İşgücü verimi), olağanüstü bir artış göstererek, yılın ilk çeyreğinde yıllık olarak yüzde 145,9 oranında yükselmiştir (Tablo:1). Bu dönemde TÜFE yüzde 54,4, Yİ-ÜFE yüzde 74,5 oranında artış gösterdiğinden, sanayi sektöründe TL cinsinden reel birim ücret TÜFE’ye göre yüzde 59,3, Yİ-ÜFE’ye göre ise yüzde 40,9 oranında artmıştır. Aynı dönemde dolar cinsinden reel birim ücret yüzde 81,4, Euro cinsi reel birim ücret ise yüzde 89,7 oranında artış göstermiştir.

                I. çeyrek itibariyle yıllık ortalamalar incelendiğinde, 2023 yılında sanayi üretim endeksi yüzde 3,5 artarken, çalışılan saat endeksi de yüzde 6,4 yükselmiştir. Saatlik işgücü verimi yüzde 2,7 gerilemiş, işgücü maliyeti yüzde 96,4, nominal birim ücret ise yüzde 103,5 artmıştır. TÜFE bazlı reel birim ücret yüzde 16,9, dolar cinsi reel birim ücret yüzde 16,3, Euro cinsi reel birim ücret yüzde 29,2 artarken, Yİ-ÜFE bazlı reel birim ücret yüzde 8,6 oranında gerilemiştir (Tablo:1)    

Tablo:1-Sanayi Sektörüne İlişkin Göstergeler ve Birim Ücret Endeksi (2015=100)   I. Çeyrek (Ocak-Mart) I. Çeyrek İtibariyle Yıllık Ortalama 2022 2023 % Değişim 2022 2023 % Değişim Çalışılan Saat Endeksi 116,3 120,9 3,9 110,5 117,5 6,4 Üretim Endeksi 137,4 136,6 -0,6 138,3 143,0 3,5 Saatlik İşgücü Verimi 118,1 113,0 -4,4 125,1 121,8 -2,7 Saatlik İşgücü Maliyeti Endeksi 376,6 885,7 135,2 309,2 607,3 96,4 TÜFE Endeksi 307,9 475,2 54,4 242,8 413,2 70,2 Yİ-ÜFE 493,8 861,8 74,5 354,2 757,1 113,7 Dolar Endeksi 511,9 694,1 35,6 385,4 654,4 69,8 Euro Endeksi 517,6 670,9 29,6 401,2 616,2 53,6 Nominal Birim Ücret (1) 318,8 783,9 145,9 248,5 505,6 103,5 Reel Birim Ücret Endeksi                 TL. Cinsi-TÜFE’ye Göre (2) 103,5 165,0 59,3 102,6 119,9 16,9     TL. Cinsi-Yİ-ÜFE’ye Göre 64,6 91,0 40,9 71,8 65,6 -8,6     Dolar Cinsi 62,3 112,9 81,4 65,6 76,3 16,3     Euro Cinsi 61,6 116,8 89,7 62,6 80,8 29,2 Kaynak:TÜİK ve kendi hesaplamalarımız.  (1) Nominal Birim Ücret= Saatlik İşgücü Maliyeti/Saatlik İşgücü Verimi. (2) Reel Ücret Endeksi-TL. Cinsi-TÜFE’ye Göre= Nominal Birim Ücret/TÜFE Endeksi.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                Aşağıdaki grafikler incelendiğinde, 2015 sonrasında sanayi üretim endeksi ile çalışılan saat endeksi arasında önemli bir fark oluştuğu görülmektedir. Bu durum, 2015 sonrası dönemde işgücü veriminde önemli bir artış olduğuna işaret etmektedir. 2015 yılı üçüncü çeyreğine kadar dolar cinsinden reel birim ücret endeksi TL cinsi TÜFE ve Yİ-ÜFE reel birim ücret endeksi üzerinde seyretmiştir. Bu eğilim 2015 yılı ortasına kadar sanayi sektöründe rekabet gücü kaybı yaşandığına işaret etmektedir. 2015 yılı üçüncü çeyreğinden itibaren, işgücü verimliliğindeki artışın da katkısıyla, dolar cinsi reel birim ücret endeksinde hızlı bir düşüş olduğu görülmektedir. 2020 yılı ortasından itibaren işgücü veriminden çok kur ve enflasyondaki yükseliş reel birim ücretlerde düşüşe neden olmuştur. 2022 yılı ikinci yarısından itibaren sanayi üretimi durağanlaşmış, işgücü verimi gerilemiş ve döviz kurlarındaki artış yavaşlamıştır. Bu dönemde işgücü maliyetlerindeki yükseliş, TÜFE, dolar ve Euro cinsi reel birim ücretlerde artış eğilimini başlatmıştır. 2023 yılı ilk çeyreğinde nominal birim ücret endeksindeki olağanüstü yükseliş, reel birim ücret endekslerinin de hızla yükselmesine neden olmuştur. Bu durumun ithal talebini artırdığı ve ihracatı olumsuz etkilediği dış ticaret açığındaki yükselişten anlaşılmaktadır.