2023 Ekim-Aralık-Sanayi Sektöründe Reel Birim Ücret

 

2023 Ekim-Aralık Döneminde Sanayi Sektöründe Reel Birim Ücret

(Zafer YÜKSELER, 22 Şubat 2024)

                 TÜİK, 2023 Ekim-Aralık dönemine ilişkin işgücü girdi göstergelerini açıklamıştır. 2023 yılı 4.çeyreğinde sanayi sektöründe çalışılan saat endeksi, geçen yıla göre, yüzde 1,56 gerilemiş, yıl genelinde ise yüzde 0,52 artış göstermiştir. Sanayi üretim endeksi 2023 yılı 4.çeyreğinde yüzde 0,72, yıl genelinde ise yüzde 0,87 oranında artmıştır. 2022 yılı genelinde gerileyen işgücü verimi 4.çeyrekte yüzde 2,31 yükselmiş, saatlik işgücü maliyeti de (kazanç) yüzde 111,31 artmıştır.  İşgücü verimine göre düzeltilmiş nominal birim ücret ise (İşgücü maliyeti(kazanç)/İşgücü verimi) yılın 4.çeyreğinde yıllık olarak yüzde 106,54 oranında yükselmiştir (Tablo:1). Bu dönemde TÜFE yüzde 62,72, Yİ-ÜFE yüzde 41,96 oranında artış gösterdiğinden, sanayi sektöründe TL cinsinden reel birim ücret TÜFE’ye göre yüzde 26,92, Yİ-ÜFE’ye göre ise yüzde 45,49 oranında artmıştır. Aynı dönemde dolar cinsinden reel birim ücret yüzde 34,92, Euro cinsi reel birim ücret ise yüzde 27,87 oranında artış göstermiştir.

                Yıllık ortalamalar incelendiğinde, 2023 yılında sanayi üretim endeksi yüzde 0,87, çalışılan saat endeksi de yüzde 0,52 yükselmiştir. Saatlik işgücü verimi yüzde 0,40, işgücü maliyeti (kazanç) yüzde 106,86, nominal birim ücret ise yüzde 105,68 artmıştır. TÜFE bazlı reel birim ücret yüzde 34,62, Yİ-ÜFE bazlı reel birim ücret yüzde 36,07, dolar cinsi reel birim ücret yüzde 45,36, Euro cinsi reel birim ücret yüzde 41,27 yükselmiştir (Tablo:1).    

Tablo:1-Sanayi Sektörüne İlişkin Göstergeler ve Birim Ücret Endeksi (2015=100)   IV. Çeyrek (Temmuz-Eylül)  Yıllık Ortalama 2022 2023 % Değişim 2022 2023 % Değişim Çalışılan Saat Endeksi 121,9 120,0 -1,56 116,4 117,0 0,52 Üretim Endeksi 153,4 154,5 0,72 143,2 144,5 0,87 Saatlik İşgücü Verimi 125,8 128,8 2,31 123,0 123,5 0,40 Saatlik İşgücü Kazanç Endeksi (1) 562,3 1.188,2 111,31 483,8 1.000,9 106,86 TÜFE Endeksi 425,7 692,7 62,72 371,4 571,4 53,86 Yİ-ÜFE 817,0 1.159,8 41,96 665,1 997,1 49,93 Dolar Endeksi 684,8 1.048,3 53,07 608,9 872,5 43,28 Euro Endeksi 628,9 1.015,7 61,52 575,7 850,0 47,66 Nominal Birim Ücret (2) 446,8 922,9 106,54 392,5 807,2 105,68 Reel Birim Ücret Endeksi                 TL. Cinsi-TÜFE’ye Göre (3) 105,0 133,2 26,92 105,4 141,9 34,62     TL. Cinsi-Yİ-ÜFE’ye Göre 54,7 79,6 45,49 59,5 81,0 36,07     Dolar Cinsi 65,2 88,0 34,92 64,2 93,3 45,36     Euro Cinsi 71,1 90,9 27,87 67,8 95,8 41,27 Kaynak:TÜİK ve kendi hesaplamalarımız. (1) İşgücü Kazanç Endeksi, EYT’liler için yapılan kıdem/ihbar tazminatı ödemelerini kapsamamaktadır. (2) Nominal Birim Ücret= Saatlik İşgücü Kazancı/Saatlik İşgücü Verimi. (3) Reel Ücret Endeksi-TL. Cinsi-TÜFE’ye Göre= Nominal Birim Ücret/TÜFE Endeks

Aşağıdaki grafikler incelendiğinde, 2015 sonrasında sanayi üretim endeksi ile çalışılan saat endeksi arasında önemli bir fark oluştuğu görülmektedir. Bu durum, 2015 sonrası dönemde işgücü veriminde önemli bir artış olduğuna işaret etmektedir. Ancak son yıllarda işgücü veriminde gerileme, üretim ve çalışılan saatte ise durağanlaşma gözlenmektedir. 2015 yılı 3.çeyreğinden itibaren, işgücü verimliliğindeki artışın da katkısıyla, dolar cinsi reel birim ücret endeksinde hızlı bir düşüş olduğu görülmektedir. 2022 yılı ikinci yarısından itibaren sanayi üretimi durağanlaşmış, işgücü verimi gerilemiş ve döviz kurlarındaki artış yavaşlamıştı. Bu dönemde işgücü maliyetlerindeki yükseliş, TÜFE, dolar ve Euro cinsi reel birim ücretlerde artış eğilimini başlatmıştır. 2023 yılında nominal birim ücret endeksindeki artışın yüzde 100’ü aşması reel birim ücret endekslerinin de hızla yükselmesine neden olmuştur. Bu durumun ithal talebini artırdığı ve ihracatı olumsuz etkilediği dış ticaret açığındaki gelişmelerden de anlaşılmaktadır.