2025 Temmuz-REEL KESİMİN MALİYET. ENFLASYON, ÜRETİM BEKLENTİLERİ

 

REEL KESİMİN MALİYET-ENFLASYON VE GENEL GİDİŞAT BEKLENTİLERİ

(Zafer YÜKSELER, 24 Temmuz 2025)

                TCMB İktisadi Yönelim Anketi verileri incelendiğinde, 2025 Haziran ayında yüzde 2,7 gerileyen genel gidişata ilişkin beklentinin, Temmuz ayında yüzde 1,1 yükseldiği görülmektedir. Haziran ayında yüzde 0,2 gerileyen reel kesim güven endeksi de Temmuz ayında yüzde 0,5 oranında artış göstermiştir (Grafik:1). 2025 Temmuz ayında reel kesim güven endeksi göstergelerinden gelecek üç aya ilişkin üretim beklentisi yüzde 3,2, istihdam beklentisi yüzde 1,7, ihracat sipariş beklentisi yüzde 0,4, yatırım harcaması beklentisi ise yüzde 0,8 oranında yükselmiştir. Temmuz ayında mevcut duruma ilişkin toplam sipariş beklentisi yüzde 2,9, son üç aya ilişkin toplam sipariş beklentisi de yüzde 1,2 oranında azalmıştır. Mamul mal stok mevcutları ise sınırlı bir düşüş göstermiştir. Son üç aydır firmaların üretim beklentilerinde yükseliş gözlenirken, toplam sipariş beklentileri gerilemektedir.

                Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış kapasite kullanımı 2025 Mayıs ayında yüzde 75,1 iken Haziran ayında yüzde 74,4’e, Temmuz ayında ise yüzde 74,1’e gerilemiştir. Kapasite kullanım oranındaki gerileme geçen yılın Temmuz ayına göre 1,7 puan olmuştur. Kapasite kullanım oranındaki düşüş, geçen yıla göre, dayanıklı tüketim malları grubunda 1,5 puan, yatırım malları grubunda ise 4,9 puandır.

2025 Haziran ayında yüzde 2,5 gerileyen gelecek üç aya ilişkin ortalama birim maliyet beklentisi, Temmuz ayında yüzde 3,8 artış göstermiştir (Grafik:2). Haziran ayında yüzde 8,1 oranında yükseliş gösteren gelecek üç ayda iç piyasa satış fiyatı beklentisi, Temmuz ayında da yüzde 2,5 yükselmiştir (Grafik:3). 2024 Temmuz ayında yüzde 51,8 olan gelecek 12 aya ilişkin ÜFE enflasyon beklentisi, 2025 Haziran ayında yüzde 37,2’ye, Temmuz ayında ise yüzde 36,8’e gerilemiştir. Piyasa Katılımcıları Beklenti Anketinde gelecek 12 ay sonrasına ilişkin TÜFE enflasyon beklentisi ise, 2024 Temmuz ayındaki yüzde 30 olan seviyesinden, 2025 Haziran ayında yüzde 24,6’ya, Temmuz ayında da yüzde 23,4’e gerilemiştir. Enflasyon beklentilerinde iyileşme gözlenirken, üreticilerin enflasyon beklentisinin halen yüksek seviyesini koruduğu görülmektedir. Ancak son bir yılda ÜFE beklentisi daha hızlı gerilemiştir. Nitekim yıllık TÜFE enflasyon beklentisi 6,6 puan gerilerken, ÜFE beklentisi 15 puan düşmüştür.