2025 Eylül- Üretici ve Tüketici Enflasyonu

 

2025 EYLÜL AYI-ÜRETİCİ VE TÜKETİCİ ENFLASYONU

 (Zafer YÜKSELER, 3 Ekim 2025)

            2025 Eylül ayında TÜFE yüzde 3,23, Yİ-ÜFE yüzde 2,52 oranında artmıştır. Yıllık Yİ-ÜFE enflasyonu yüzde 26,59’a, TÜFE enflasyonu ise yüzde 33,29’a yükselmiştir. Yıllık TÜFE ve ÜFE enflasyon farklılaşması, büyük ölçüde hizmet grubu fiyat artışlarından kaynaklanmıştır. 2025 yılı Eylül ayında TÜFE mal grubu yıllık enflasyonu yüzde 28,13 iken, TÜFE hizmet grubunda yıllık enflasyon yüzde 44,66 olmuştur. Üretici fiyat endeksleri sadece malları kapsarken, tüketici fiyat endeksleri mal ve hizmetleri de kapsamaktadır.Üretici fiyatları endeksinde vergisiz fiyatlar kullanılırken, tüketici fiyatları endeksinde ÖTV, KDV ve benzeri dolaylı vergiler dahil piyasa fiyatları kullanılmaktadır. Bu durum, özellikle, başta petrol ürünleri olmak üzere enerji, motorlu taşıt araçları, alkollü içecekler, tütün mamulleri ve bazı dayanıklı tüketim mallarında TÜFE ile Yİ-ÜFE arasında önemli bir farklılığa neden olmaktadır. Döviz kurları, enerji fiyatları ve ham madde fiyatlarındaki değişim üretici fiyatlarına hızla yansırken, vergi ve idari düzenlemelerle TÜFE’ye yansıması sınırlandırılabilmektedir.  

Tablo:1- 2025 Eylül Ayı Yİ-ÜFE ve TÜFE Enflasyonu

		Aylık	Yıllık	Yıllık Ortalama
Yİ-ÜFE		2,52	26,59	25,83
Ara Malı		1,48	22,27	23,14
Dayanıklı Tüketim		2,80	31,62	33,12
Dayanıksız Tüketim		5,07	33,21	32,28
Enerji		0,78	25,17	17,95
Sermaye Malları		1,90	26,62	27,15
	2025 Ağırlık(*)	Aylık	Yıllık	Yıllık Ortalama
TÜFE	100,000	3,23	33,29	38,36
Gerçek Kira	6,8028	4,39	69,10	88,52
Enerji (1)	10,2187	1,24	34,73	43,11
Su Faturası	1,9659	1,59	55,54	55,05
Elektrik Ücreti	1,7942	-0,68	36,92	50,88
Doğalgaz	1,8963	0,49	37,93	72,82
Tüpgaz	0,4575	0,92	26,14	40,42
Katı Yakıtlar (Odun,kömür)	0,7769	3,11	26,23	24,76
Yakıt ve Yağlar	3,3279	2,36	22,80	17,99
Gıda ve İçecekler	24,9654	4,62	36,06	36,72
Diğer Mal ve Hizmetler	58,0131	2,85	27,65	32,35
Yİ-ÜFE-Gıda ve İçecekler	21,2100	6,53	34,88	32,95
TÜFE-İşlenmiş Gıda (1)	18,6269	3,90	34,33	34,92
Yİ-ÜFE-Giyim Eşyası	2,5400	1,09	35,64	34,76
TÜFE-Giyim ve Ayakkabı	7,1591	3,92	9,80	19,04

(*) 2024 yılında gerçek kiranın payı %5,0638, enerjinin payı %11,2544, gıda-içeceğin payı %24,9806 ve diğer mal ve hizmetlerin             payı %58,7012 idi.

(1) Enerji ve İşlenmiş Gıda  artış oranları Özel Kapsamlı TÜFE tablosundan alınmıştır.

Yİ-ÜFE ile TÜFE’deki fiyat artışlarını farklılaştıran unsurları şu şekilde sıralayabiliriz;

·         Kiracı Tarafından Ödenen Gerçek Kira: TÜFE’de yüzde 6,80 ağırlığa sahip olan bu grubun Yİ-ÜFE ile bir ilgisi bulunmamaktadır. Konut kira artışı 2022-2024 Temmuz döneminde yasal düzenleme ile yüzde 25 olarak belirlenmişti. Ancak yüzde 25 kira artışı sınırlandırması anlamını yitirdiğinden, uygulama 2024 Temmuz ayı başında sonlandırılmış ve tekrar eski sisteme dönülmüştür. Buna göre, mevcut kiracılar için azami kira artışı, yıllık ortalama TÜFE enflasyonu ile yasal olarak sınırlandırılmaktadır. 2025 Eylül ayında kiralar yüzde 4,39 oranında artmış ve yıllık kira artışı yüzde 69,10, ortalama yıllık kira artışı ise yüzde 88,52 olmuştur. Son yıllarda enflasyonun yanı sıra konut fiyatlarındaki aşırı yükseliş ve deprem felaketi de kiraları olumsuz etkilemiştir. Toplumda kiralara ve aidatlara ilişkin şikâyetler uzun süredir devam etmektedir.  Ekim ayında kira sözleşmesi yenileyecek olanlar için yasal kira artış oranı yüzde 38,36’dir.

·         Enerji Fiyatları: Elektrik, gaz, su ve yakıtlardan oluşan enerji grubunun TÜFE içindeki ağırlığı yüzde 11,25’ten, 2025 yılında yüzde 10,22’ye gerilemiştir. “Yönetilen-Yönlendirilen Fiyatların” büyük bir kısmı bu grupta yer almakta ve enerji fiyatları vergi ve kamu müdahalesi ile kontrol edilmektedir. 2025 Eylül ayında Yİ-ÜFE enerji grubunda fiyatlar aylık yüzde 0,78 oranında yükselmiş ve yıllık artış oranı yüzde 25,17 olmuştur. TÜFE enerji grubunda ise fiyatlar Eylül ayında aylık yüzde 1,24, yıllık yüzde 34,73 oranında yükselmiştir.

·         2025 Eylül ayında doğalgaz fiyatları yüzde 0,49, su fiyatları yüzde 1,59, akaryakıt fiyatları yüzde 2,36, tüpgaz fiyatları yüzde 0,92, katı yakıt fiyatları yüzde 3,11 artmış, elektrik fiyatları ise yüzde 0,68 gerilemiştir. Yıllık olarak doğalgaz yüzde 37,93, su yüzde 55,54, elektrik yüzde 36,92, tüpgaz fiyatları yüzde 26,14, akaryakıt fiyatları ise yüzde 22,80 oranında artmıştır.

·         Gıda Fiyatları: Temmuz ayında sınırlı artış gösteren gıda fiyatları Ağustos’ta yüzde 3,02, Eylül’de yüzde 4,62 oranında artmıştır. İşlenmiş gıda fiyatları yüzde 3,90, işlenmemiş gıda fiyatları ise yüzde 5,53 oranında yükselmiştir. Taze sebze fiyatları  yüzde 11,95, tavuk eti yüzde 11,82, yumurta yüzde 19,84, margarin yüzde 5,63, sıvı yağlar yüzde 9,63, ekmek fiyatları yüzde 4,03, süt fiyatları yüzde 3,33, şeker fiyatları ise yüzde 3,20 artmıştır.

·         Giyim ve Ayakkabı Fiyatları: TÜFE’de Temmuz ayında yüzde 5,81, Ağustos’ta yüzde 0,71 gerileyen giyim-ayakkabı fiyatları, Eylül ayında yüzde 3,92 oranında artmıştır. Eylül ayında bu grupta yıllık fiyat artışı yüzde 9,80, yıllık ortalama fiyat artışı ise yüzde 19,04 olmuştur.  Buna karşın Yİ-ÜFE’de Temmuz’da yüzde 3,16, Ağustos’ta yüzde 3,53 artan fiyatlar, Eylülm ayında da yüzde 1,09 artmıştır. Bu grupta Eylül ayında Yİ-ÜFE’de yıllık fiyat artışı  yüzde 35,64, yıllık ortalama fiyat artışı ise yüzde 34,76 olmuştur. Giyim-ayakkabı grubunda üretici ve tüketici yıllık fiyat artışları arasındaki farkın 25,8 puana çıkması anlamlı görülmemektedir.