2023 Temmuz- Seçim Sonrası Tüketici Güven Endeksi

 

TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ: Seçim Sonrasındaki Karamsarlık

(Zafer YÜKSELER, 20 Temmuz 2023)

                Tüketici Eğilim Anketi, tüketicilerin kişisel mali durumları ve genel ekonomiye ilişkin mevcut durum değerlendirmeleri ile gelecek döneme ilişkin beklentilerini belirlemek amacıyla uygulanmaktadır. Anket her ayın ilk iki haftasında yapılmakta ve anket sonuçları, her ayın üçüncü haftasında Tüketici Güven Endeksi Haber Bülteni ile kamu oyuna açıklanmaktadır.

2023 yılı 14 Mayıs tarihinde Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekili Genel Seçimleri yapılmıştır. Nisan ve Mayıs ayları Tüketici Güven Endeksi incelendiğinde, genel endeks ve alt bileşenlerinin tümünde olağanüstü bir iyimserlik olduğu gözlenmektedir. Nitekim TGE, Nisan ayında yüzde 9,2, Mayıs ayında ise yüzde 4,0 oranında yükselmiştir.

Mevcut yönetim seçimden başarı ile çıkmış ve siyasi ve ekonomik konulara ilişkin belirsizlikler ortadan kalkmıştır. Ancak Haziran ve Temmuz aylarında döviz kurlarının yükselmesi, maaş-asgari ücret artışlarının yapılması ve ekonomi politikalarına ilişkin düzenlemelerin tartışılmaya başlanması, TGE ve alt bileşenlerini olumsuz etkilemiştir. TGE, Haziran ayında yüzde 6,5, Temmuz ayında ise yüzde 5,9 oranında gerilemiştir.

Tüketicilerin mevcut döneme ilişkin değerlendirmeleri önemli ölçüde bozulmuştur;

·         Mevcut dönemde hanenin maddi durumu, Haziran ayında yüzde 2,2, Temmuz ayında yüzde 6,6 gerilemiştir.

·         Mevcut dönemde genel ekonomik durum, Haziran ayında yüzde 0,2, Temmuz ayında yüzde 9,9 gerilemiştir.

·         Mevcut döneme ilişkin enflasyon beklentisi, Haziran ayında yüzde 11,0, Temmuz ayında yüzde 8,9 yükselmiştir.

Tüketicilerin gelecek döneme ilişkin beklentilerinde de ciddi bir karamsarlık gözlenmektedir,

·         Gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durum beklentisi, Haziran ayında yüzde 8,8, Temmuz ayında yüzde 7,7 gerilemiştir.

·         Gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durum beklentisi, Haziran ayında yüzde 7,8, Temmuz ayında yüzde 11,3 gerilemiştir.

·         Gelecek 12 aylık dönemde işsiz sayısı ve enflasyonun belirgin olarak yükselmesi beklenmektedir.

Tablo:1-Tüketici Güven Endeksi ve Alt Bileşenlerindeki Gelişmeler

	Mayıs	Haziran	Temmuz	% Değişim
				Haziran	Temmuz
TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ	91,1	85,1	80,1	-6,5	-5,9
Mevcut dönemde hanenin maddi durumu	70,6	69,1	64,5	-2,2	-6,6
Gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durum beklentisi	94,0	85,8	79,2	-8,8	-7,7
Mevcut dönemde genel ekonomik durum	61,3	61,2	55,1	-0,2	-9,9
Gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durum beklentisi	100,5	92,7	82,2	-7,8	-11,3
Hanenin içinde bulunduğu mali durum	80,0	79,0	78,1	-1,3	-1,1
Gelecek 12 aylık dönemde işsiz sayısı beklentisi (1)	89,4	82,2	75,6	-8,1	-8,0
Gelecek 12 aylık dönemde ücret değişimi beklentisi	127,5	129,3	123,2	1,4	-4,7
Mevcut döneme ilişkin enflasyon beklentisi (1)	22,9	20,4	18,6	-11,0	-8,9
Gelecek 12 aylık dönemde enflasyon beklentisi (1)	77,1	70,4	63,7	-8,7	-9,6

‘(1) Endeks değerlerindeki azalışlar, işsiz sayısı ve enflasyonda yükselişe işaret etmektedir.

                Temmuz ayının ikinci yarısında uygulamaya konulan ek vergiler ve akaryakıt zamları ile, döviz kurlarında gözlenen artışların, önümüzdeki ayda da tüketici güvenini olumsuz etkileyeceği tahmin edilmektedir. Temmuz ayında yapılan memur maaş artışı ve asgari ücret artışının olumlu etkileri, yüksek oranlı akaryakıt zamları ile önemli ölçüde yok edilmiştir. Ayrıca emekli aylıklarındaki yetersiz artışta Ağustos tüketici güvenini olumsuz etkileyecek önemli bir unsurdur. Özel kesim çalışanlarının ücret artışlarına ilişkin ciddi bir belirsizlik bulunmaktadır. Asgari ücretli dışında özel sektörde çalışanların ücretlerinde artışların yetersiz kalacağı beklentisi söz konusudur. Nitekim gelecek 12 aylık döneme ilişkin ücret değişimi beklentisi Temmuz ayında yüzde 4,7 oranında gerilemiştir.