2024 OCAK- İşsizliğe İlişkin Değerlendirme

 

2024 OCAK AYI İŞSİZLİK ORANLARINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME

 (Zafer YÜKSELER, 11 Mart 2024)

            2023 yılı Ocak ayında yüzde 10,3 olan işsizlik oranı (U3), Aralık ayında yüzde 8,9’a gerilemiş, 2024 Ocak ayında ise yüzde 9,8’e yükselmiştir. Bu dönemde geniş tanımlı işsizlik oranlarında farklı bir eğilim gözlenmiştir. Zamana Bağlı Eksik İstihdam ve İşsizlerin Bütünleşik Oranı (U4) 2023 Ocak ayında yüzde 16 iken, Aralık ayında yüzde 16,5’e, 2024 Ocak ayında da yüzde 19’a çıkmıştır. Aynı dönemlerde Atıl İşsizlik Oranı (U6) ise, sırasıyla yüzde 22,6, yüzde 24,8 ve yüzde 27,3 olmuştur.

TÜİK Tamamlayıcı İşgücü Göstergelerine ilişkin Oranları aşağıdaki şekilde hesaplamaktadır:

• İşsizlik Oranı = [İşsiz/İşgücü] *100                                                                   
• Zamana bağlı eksik istihdam ile işsizliğin bütünleşik oranı=[(Zamana bağlı eksik istihdamdaki kişiler + İşsizler)/İşgücü]*100                        
• Atıl İşgücü Oranı = [(Zamana Bağlı Eksik İstihdam +İşsiz + Potansiyel İşgücü) / (İşgücü + Potansiyel İşgücü)] *100

İşgücü: İşgücü, ilgili referans dönemde ekonomik mal ve hizmetlerin üretimi için emek arzında bulunan veya bulunmak isteyen çalışma çağındaki nüfusu kapsar.

İşsiz: Referans dönemi içinde istihdam halinde olmayan kişilerden iş aramak için son dört hafta içinde aktif iş arama kanallarından en az birini kullanmış ve 2 hafta içinde işbaşı yapabilecek durumda olan kurumsal olmayan çalışma çağındaki tüm kişiler işsiz nüfusa dahildir.

Zamana bağlı eksik istihdam: Referans haftasında istihdamda olan, esas işinde ve diğer işinde/işlerinde fiili olarak 40 saatten daha az süre çalışmış olup, daha fazla süre çalışmak istediğini belirten ve mümkün olduğu takdirde daha fazla çalışmaya başlayabilecek olan kişilerdir.

Potansiyel işgücü: Referans haftasında ne istihdamda ne de işsiz olan çalışma çağındaki kişilerden; iş arayan fakat kısa süre içerisinde işbaşı yapabilecek durumda olmayanlarla, iş aramadığı halde çalışma isteği olan ve kısa süre içerisinde işbaşı yapabilecek durumda olan kişilerden oluşmaktadır. Bu kişiler İşgücüne Dahil olmayan kişiler grubunda yer almaktadır.

                Aşağıdaki grafiklerde, resmi işsizlik oranı (U3) ile zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı (U4) ve atıl işsizlik oranı (U6) arasındaki farklar gösterilmektedir. Resmi işsizlik oranı ile alternatif işsizlik oranları arasındaki farkların 2020’den itibaren arttığı, 2023 yılında ise önemli ölçüde yükseldiği görülmektedir. Grafik:1’de (U4-U3) farkındaki artış, mevcut istihdamın kalitesinin önemli ölçüde sorunlu olduğuna işaret etmektedir. Bu fark istihdam edilen kişilerin eksik çalıştıklarını ve iş değiştirmeye hazır olduklarını göstermektedir. Grafik:2’deki (U6-U3) farkı 2023 yılında olağanüstü yükseliş göstermiştir. Mevcut işsizlerin 1,5 katı kadar kişinin iş bulma ümidini yitirdiği, iş aramadığı veya eksik çalıştığı görülmektedir. Resmi işsizlik oranı düşerken, alternatif işsizlik oranlarındaki yükselişin iyi analiz edilmesi gerekmektedir. Son aylarda EYT düzenlemesinin de istihdam ve işsizlik oranları üzerinde etkisi olduğu tahmin edilmektedir.