TEMEL GELİR KAYNAĞINA GÖRE HANE SAYILARI VE
TÜKETİM HARCAMALARI
(Zafer YÜKSELER, 11 Haziran 2024)
TÜİK, 2023 yılı tüketim
harcamaları anketini açıklamıştır. 2022 yılında hanehalkı başına aylık ortalama
tüketim harcaması 12.159 liradan, 2023 yılında 24.383 liraya yükselmiştir. Kişi
başı tüketim harcamasındaki artış yüzde 100,5’tir. Artış oranı
maaş-ücret-yevmiye geliri elde eden hanelerde yüzde 101,2, müteşebbis geliri
elde eden hanelerde yüzde 113,7, emeklilerde ise yüzde 82,6’dır.
2023 yılında ortalama yıllık TÜFE artışı yüzde 53,9 olarak
gerçekleşmiştir. Bu durumda hane başına aylık tüketim harcaması reel olarak yüzde
30,3 artmaktadır. Reel artış oranları, maaş-ücret-yevmiyelilerde yüzde 30,8,
müteşebislerde yüzde 38,9, emeklilerde ise yüzde 18,7’dir.
Tüketim harcaması anketinden yıllık toplam tüketim değeri 2023 yılında
7.788 milyar lira olarak hesaplanmaktadır (Aylık Tüketim Harcaması*12*Toplam
Hane Sayısı). GSYH serinde yer alan “Yerleşik Hanehalkı Tüketim Harcaması” ise
15.540 milyar liradır. Anketteki tüketim harcaması toplamı GSYH serisindeki
tüketimin yüzde 50,11’i kadardır. Bu oran geçen yıl yüzde 45,15’tir.
Tüketim anketindeki hane tiplerine göre yıllık nominal tüketim artışları
ve anketin temsil oranındaki yükselme dikkate alındığında, gerek TÜFE gerek yerleşik
hanehalkı tüketim deflatörlerinde sorun olduğu görülmektedir. GSYH serine
göre 2023 yılında yerleşik hanehalkının reel tüketim artışı yüzde 12,8 iken,
tüketim anketinden hesaplanan reel tüketim artışı TÜFE enflasyonuna göre yüzde
30,3, yerleşik hanehalkı tüketim deflatörüne göre ise yüzde 25,2’dir.
Bu durumda iki olasılık bulunmaktadır;
1.
Ankete
katılan kişiler tüketim harcamalarını abartmaktadırlar,
2.
TÜFE
ve yerleşik hanehalkı tüketim deflatörü düşük hesaplanmaktadır.
Son yıllarda toplumdaki çoğunluğun gelirleri ve
hayat pahalılığı konusundaki şikayetleri ile TÜİK verilerine ilişkin güvensizlikteki
artış dikkate alındığında ikinci olasılığın geçerli olduğu, TÜFE enflasyonunun
gerçek enflasyonu yansıtmadığı düşünülmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder